Jak założyć fundację rodzinną? Przedstawiamy 6 kroków, jak to zrobić

Jak wskazuje na swoich stronach Ministerstwo Rozwoju i Technologii idea fundacji rodzinnej opiera się na założeniu, że biznes i rodzina są formalnie odseparowane od siebie, ponieważ majątek rodzinny staje się własnością fundacji rodzinnej. Fundacja ma działać jak skarbiec rodzinny. Ma zapewnić rodzinie środki finansowe, a przy tym realizować wizję fundatora i dbać o wartości przyjęte przez niego w biznesie. Fundacja rodzinna ma zatem być środkiem do celu – funkcjonowania przedsiębiorstwa przez pokolenia i zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów.

Sześć kroków do założenia fundacji rodzinnej

Od strony formalnej do powstania fundacji rodzinnej wymagane jest:

1. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim albo w testamencie;

2. Ustalenie statutu;

3. Sporządzenie spisu mienia;

4. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;

5. Wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;

6. Wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.

Co zawiera statut fundacji rodzinnej?

Oprócz dokumentu powołującego fundację rodzinną najistotniejszą rolę odgrywa statut. Reguluje najważniejsze aspekty dotyczące funkcjonowania fundacji rodzinnej oraz ustanowionych w niej organów. Kwestie organizacyjne o charakterze poufnym rodzina może doprecyzować w regulaminie oraz innych dokumentach wewnętrznych fundacji rodzinnej.

Statut fundacji określa:

1. Nazwę fundacji rodzinnej;

2. Siedzibę fundacji rodzinnej;

3. Szczegółowy cel fundacji rodzinnej;

4. Beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;

5. Zasady prowadzenia listy beneficjentów;

6. Zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;

7. Czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;

8. Wartość funduszu założycielskiego;

9. Zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;

10. Podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;

11. Co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;

12. Zasady zmiany statutu;

13. Przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Statut może określać również inne sprawy, w tym:

• Zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;

• Szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;

• Wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;

• Przewidywać utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych. 

Jak się przygotować do założenia fundacji rodzinnej

Analizując poszczególne wymogi prawne niezbędne do założenia fundacji można odnieść wrażenie, że to prosty i nieskomplikowany proces. Niestety jedynie pozornie. Kto będzie beneficjentem i na jakich zasadach? Jaki majątek zostanie przekazany do fundacji? Jaki będzie zakres działalności fundacji rodzinnej? Kto będzie stał na jej czele? To jednie przykładowe i najprostsze pytania związane z powołaniem fundacji rodzinnej. Potrzeba jest refleksja i dyskusje w rodzinnych gronie nad wspólnymi celami, wizją i zasadami funkcjonowania, a także rolami poszczególnych członków rodziny. A jest to niewątpliwie proces nie tylko długotrwały i złożony, ale i niejednokrotnie trudny i mogący powodować konflikty.

Ustawa o fundacji rodzinnej w dniu 21 lutego 2023 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw i wejdzie w życie w ciągu 3 miesięcy od jej ogłoszenia, czyli 22 maja br. Zainteresowanym przedsiębiorcom pozostaje zatem niewiele czasu na odpowiednie przygotowanie.

W sukcesję warto zatem zaangażować nie tylko nestora i sukcesorów, ale i osoby trzecie - zaufanych menedżerów odgrywających ważne role w rodzinnej firmie lub nawet zewnętrznych doradców, którzy na bazie swojego doświadczenia biznesowego, prawnego i podatkowego mogą przedstawić możliwe rozwiązania.

------

Sukcesja w firmie i fundacja rodzinna - zapraszamy do oglądania wywiadu Tomasza Raudnera z Michałem Zwyrtkiem w Giełdzie Rozmów Wartościowych. Poniżej zwiastun wideo. Premiera rozmowy w poniedziałek 13 marca o godz. 17.00 na youtube.com/@GieldaRozmowWartosciowych