Armia wzywa rezerwistów na ćwiczenia. Nawet jeśli są prezesami firm

Wynagrodzenie dla ćwiczących rezerwistów mających umowę o pracy

Pracodawca udziela pracownikowi powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych bezpłatnego uropu na okres trwania tych ćwiczeń.

- W czasie trwania urlopu bezpłatnego, o którym mowa, pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy (np. urlop wypoczynkowy, nagrody jubileuszowe dodatki stażowe), z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Podstawa urlopu bezpłatnego musi również znaleźć odzwierciedlenie w wydanym pracownikowi świadectwie pracy. Okres odbywania ćwiczeń wojskowych może również zostać uznany za okres pracy w warunkach szczególnych – informuje Natalia Pietruszka.

Prawniczka wskazuje przy tym, że nie oznacza to jednak, że osoba taka pozbawiona jest środków do życia. O ile bowiem ćwiczenia nie trwają 24 godziny lub nie odbywają się w czasie dnia wolnego od pracy, osobie takiej przysługuje świadczenie pieniężne rekompensujące utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku służbowego albo dochód z prowadzonej działalności gospodarczej lub rolniczej, które mogliby uzyskać w okresie odbywania ćwiczeń wojskowych, według następujących zasad:

1. Świadczenie pieniężne za każdy dzień ćwiczeń wojskowych stanowi kwota 1/21 miesięcznego wynagrodzenia lub dochodu, pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych;

2. Kwota dziennego świadczenia pieniężnego nie może być wyższa od 1/21 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w okresie poprzedzającym termin powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych, którego wysokość ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Wynagrodzenie dla ćwiczących rezerwistów prowadzących działalność gospodarczą

Natomiast w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, kwoty te ustala się w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2015 roku w sprawie sposobu ustalania i trybu wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy oraz osobom przeniesionym do rezerwy, niebędącym żołnierzami rezerwy.

Świadczenie rekompensujące w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą stanowią odpowiednio:

1. kwota miesięcznego wynagrodzenia otrzymanego przez żołnierza ze stosunku pracy lub stosunku służbowego podzielona przez 21 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych;

2. kwota dochodu uzyskanego przez żołnierza z prowadzonej działalności gospodarczej za ostatni rok podatkowy poprzedzający okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 252 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych;

3. kwota uzyskana z pomnożenia liczby hektarów przeliczeniowych, w rozumieniu ustawy dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1892), gospodarstwa rolnego, w którym prowadzona jest działalność rolnicza, przez miesięczną wysokość przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, podzielona przez 21 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych. W przypadku współwłasności gospodarstwa rolnego, dochód z pracy współwłaściciela będzie liczony zgodnie z jego udziałem we współwłasności.

W przypadku zbiegu uprawnień do kwot wymienionych powyżej w punktach 1 i 2, żołnierzowi przysługuje tylko jeden, bardziej korzystny rodzaj świadczenia.

Natomiast w sytuacji, gdy prowadzona przez żołnierza działalność gospodarcza nie przynosiła dochodu lub przynosiła straty lub gdy nie jest możliwe ustalenie wysokości dochodu uzyskiwanego przez żołnierza, świadczenie rekompensujące przysługuje mu w kwocie wynikającej z podzielenia przez 21 minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników ustalonego na podstawie przywołanych przepisów ustawy dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w okresie odbywania ćwiczeń, i następnie pomnożenia przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych.

Wysokość kwot w przeliczeniu na jeden dzień ćwiczeń wojskowych, na wniosek żołnierza, stwierdza naczelnik urzędu skarbowego - w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą lub pracodawca - w stosunku do żołnierzy będących pracownikami lub pozostających w stosunku służby; wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w stosunku do żołnierzy utrzymujących się wyłącznie z działalności rolniczej, wydając żołnierzowi zaświadczenie, w którym podaje kwotę dziennego utraconego wynagrodzenia albo dochodu, w ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku.

W stosunku do pozostałych osób (zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę), świadczenie pieniężne ustala i wypłaca wójt lub burmistrz (prezydent miasta) na udokumentowany wniosek uprawnionego żołnierza rezerwy lub osoby przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy, złożony nie później niż w ciągu trzech miesięcy od zakończenia ćwiczeń wojskowych. Świadczenie pieniężne wypłaca się w kwocie pomniejszonej o uposażenie, jakie żołnierz rezerwy otrzymał z tytułu odbytych ćwiczeń wojskowych.

Wezwanie na ćwiczenia wojskowe a ochrona miejsca pracy

W okresie między dniem doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej a jej odbyciem stosunek pracy nie może być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. Jeżeli natomiast okres dokonanego przez pracodawcę lub przez pracownika wypowiedzenia stosunku pracy upływa po dniu doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej, wypowiedzenie staje się bezskuteczne i jedynie pracownik może żądać rozwiązania stosunku pracy. Znajduje to również zastosowanie w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę na okres próbny, a umowę o pracę zawartą z takim pracownikiem uważa się za zawartą na czas nieokreślony. Natomiast umowa o pracę zawarta na czas określony ulega rozwiązaniu z upływem określonego w niej terminu.

Na wniosek pracownika, któremu doręczono kartę powołania do czynnej służby wojskowej, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia:

1. na dwa dni, jeżeli pracownikowi doręczono kartę powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej;

2. na jeden dzień, jeżeli pracownikowi doręczono kartę powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych trwających powyżej trzydziestu dni lub pełnienia terytorialnej służby wojskowej.

Powyższe nie znajduje jednak zastosowania, jeśli doręczona karta powołania zobowiązuje do natychmiastowego stawiennictwa.

Na wniosek pracownika, który odbył ćwiczenia wojskowe trwające powyżej trzydziestu dni lub pełnił terytorialną służbę wojskową rotacyjnie jednorazowo nieprzerwanie przez okres co najmniej trzydziestu dni, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy po odbyciu tych ćwiczeń lub pełnienia tej służby na jeden dzień, bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Pracodawca może jednak - na własny koszt - wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy.

Pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę po raz pierwszy lub u innego pracodawcy niż ten, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabywania lub zachowania uprawnień wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem uprawnień przysługujących wyłącznie pracownikom u pracodawcy, u którego podjął pracę.

Żołnierze rezerwy, którzy w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej, z zastrzeżeniem art. 120 ust. 4, nie mogą podjąć pracy wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, u którego byli zatrudnieni w dniu powołania do tej służby, albo rozwiązania z nimi stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a także którzy z innych przyczyn poszukują pracy - korzystają z pierwszeństwa w zakresie pośrednictwa pracy.

Pracownik, który podjął pracę po przedterminowym zwolnieniu z zasadniczej służby wojskowej z pozostawieniem w dyspozycji dowódcy jednostki wojskowej - w razie wezwania do dalszego odbywania tej służby - jest obowiązany stawić się do pracy następnego dnia po zwolnieniu ze służby.

Rezerwista powołany na ćwiczenia jako jedyny żywiciel rodziny

Istotną z praktycznego punktu widzenia pozostaje również sytuacja, w której powołana zostaje osoba będąca jedynym żywicielem rodziny. Wówczas wójt, burmistrz lub prezydent miasta, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, w drodze decyzji administracyjnej, uznaje żołnierza w czynnej służbie wojskowej albo osobę, której doręczono kartę powołania do tej służby, za posiadającego na wyłącznym utrzymaniu członków rodziny albo za żołnierza samotnego.

Żołnierzom czynnej służby wojskowej, (z wyjątkiem okresowej służby wojskowej i terytorialnej służby wojskowej) posiadającym na wyłącznym utrzymaniu członków rodziny w czasie odbywania lub pełnienia służby przysługuje zasiłek w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Członkami rodziny żołnierza odbywającego czynną służbę wojskową, pozostającymi na jego wyłącznym utrzymaniu, są jego małżonek, dzieci, rodzice oraz osoby, względem których żołnierza obciąża obowiązek alimentacyjny, o ile nie uzyskują oni dochodu lub uzyskiwany przez nich dochód z jakiegokolwiek tytułu jest niższy od minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego. Regulacja ta nie ma zastosowania do wymienionych podmiotów, jeśli utraciły prawo do zasiłku dla bezrobotnych z powodu upływu okresu jego pobierania, z wyjątkiem żony żołnierza.

Jeżeli łączny miesięczny dochód uzyskiwany przez wymienione osoby jest niższy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, zasiłek przysługuje w wysokości stanowiącej różnicę między kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę a wysokością tego dochodu. Za dochód nie uważa się zasiłku rodzinnego. Zasiłek nie przysługuje, jeżeli wymienieni członkowie rodziny uzyskują łącznie dochód równy kwocie minimalnego wynagrodzenia lub wyższy od niej.

Powołanie na ćwiczenia a płacenie alimentów, spłata kredytu, utrzymanie mieszkania

Istnieje również odrębna regulacja, dotycząca osób obciążonych obowiązkiem alimentacyjnym. Żołnierzowi, z wyjątkiem żołnierza odbywającego czynną służbę wojskową poniżej trzydziestu dni, pełniącego okresową służbę wojskową lub terytorialną służbę wojskową, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, wypłaca się zasiłek w wysokości świadczenia alimentacyjnego, jednak nie wyższy niż kwota, która przysługiwałaby osobom pozostającym na wyłącznym utrzymaniu żołnierza. Zasiłek ten wypłacony został bezpośrednio osobie, której przysługuje świadczenie alimentacyjne, lub jej pełnomocnikowi, na ich wniosek. Zastrzeżeniem jednak jest, że łączna wysokość świadczeń z tego tytułu nie może być wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników.

Co istotne, żołnierzom uznanym za posiadających na wyłącznym utrzymaniu członków rodziny i żołnierzom uznanym za samotnych, w okresie odbywania przez nich czynnej służby wojskowej (z wyjątkiem okresowej służby wojskowej i terytorialnej służby wojskowej), na ich udokumentowany wniosek oraz przy spełnieniu określonych w ustawie warunków:

1. pokrywa się:

1. należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie decyzji administracyjnej;

2. należności z tytułu zajmowania spółdzielczego lokalu mieszkalnego typu lokatorskiego,

3. bieżące opłaty eksploatacyjne z tytułu zajmowania spółdzielczego lokalu mieszkalnego typu własnościowego,

4. należności z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego na podstawie umowy najmu, z wyjątkiem sytuacji, w których przedmiotem umowy jest część tego lokalu, a jedna ze stron umowy jest obciążona obowiązkiem alimentacyjnym względem drugiej strony,

5. bieżące należności z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego, stanowiącego przedmiot odrębnej własności w rozumieniu przepisów o własności lokali, albo domu mieszkalnego, stanowiącego przedmiot własności żołnierza;

2. zawiesza się spłatę (a w okresie zawieszenia nie podlegają one oprocentowaniu):

1. pożyczki uzyskanej z zakładowego funduszu mieszkaniowego,

2. kredytu lub pożyczki udzielonych przez banki lub instytucje uprawnione do udzielania kredytów lub pożyczek, chyba że strony w umowie postanowiły inaczej.

Powyższe uprawnienia przysługują również małżonkom żołnierzy odbywających lub pełniących czynną służbę wojskową, z wyjątkiem okresowej służby wojskowej i terytorialnej służby wojskowej, jeżeli ze względu na nich żołnierze zostali uznani za posiadających na wyłącznym utrzymaniu członków rodziny.

Innym żołnierze odbywający lub pełniący czynną służbę wojskową, z wyjątkiem okresowej służby wojskowej i terytorialnej służby wojskowej, również mogą ubiegać się o wskazane uprawnienia jeżeli wystąpią z żądaniem w tej sprawie odpowiednio do pracodawcy, banku lub instytucji udzielającej kredytu lub pożyczki.

Uprawnienia pracodawcy, którego pracownik został powołany na ćwiczenia wojskowe

Pracodawcy zatrudniającemu pracownika będącego żołnierzem rezerwy posiadającym nadany przydział kryzysowy lub żołnierzem obrony terytorialnej przysługuje świadczenie pieniężne za okres odbywania ćwiczeń wojskowych, pełnienia okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie przez tego żołnierza. Świadczenie obejmuje wyłącznie rekompensatę kosztów, bez kwot wynagrodzenia, poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nowego pracownika w celu zastępstwa żołnierza rezerwy lub z tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego pracodawcy, a także wypłaty żołnierzowi rezerwy odprawy.

Pracodawca przesyła wniosek w sprawie wypłaty świadczenia wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione koszty, szefowi wojewódzkiego sztabu wojskowego właściwemu ze względu na siedzibę pracodawcy nie później niż przed upływem dziewięćdziesięciu dni od dnia zwolnienia żołnierza rezerwy z ćwiczeń wojskowych, z pełnienia okresowej służby wojskowej lub pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, zaś jej kwotę ustala właściwy szef wojewódzkiego sztabu wojskowego. Odmowa wypłaty świadczenia lub ustalenie kwoty niższej niż wskazana we wniosku pracodawcy następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Kwota świadczenia za każdy dzień odbywania przez żołnierza rezerwy ćwiczeń wojskowych, pełnienia przez żołnierza rezerwy okresowej służby wojskowej lub pełnienia przez żołnierza  obrony terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie nie może być wyższa od 1/21 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w okresie poprzedzającym termin powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych albo w okresie poprzedzającym dany miesiąc pełnienia okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, którego wysokość ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Kwotę świadczenia ustala się i wypłaca każdorazowo za czas odbywania danego rodzaju ćwiczeń wojskowych, a w przypadku okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie - za dany miesiąc ich pełnienia.

W przypadku zatrudnienia danej osoby dwóch lub więcej pracodawców, świadczenie przysługuje wszystkim zatrudniającym go pracodawcom, proporcjonalnie do poniesionych przez nich kosztów, z uwzględnieniem, że wysokość świadczenia dla jednego pracodawcy za każdy dzień odbytych ćwiczeń wojskowych albo pełnionej okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie nie może przekraczać kwoty określonej powyżej, a dotyczącej 1/21 wynagrodzenia.