Górnictwo jest ważne? To tylko 2 proc. PKB

Panel ekspercki odbył się 15 grudnia w Muzeum Śląskim, już po ogłoszeniu decyzji o ulokowaniu fabryki Izery w Jaworznie. Jego uczestnicy zgodnie uznali, że fabryka polskich elektryków może być kołem zamachowym śląskiej gospodarki. Jeden z wątków dyskusji dotyczył rozwiewania mitów związanych z województwem śląskim jako zagłębiem górniczym i ośrodkiem przemysłu ciężkiego.

Marcin Roszkowski, prezes Instytutu Jagiellońskiego: sektor wydobywczy to tylko 2 proc. PKB

Prezes Instytutu Jagiellońskiego poinformował, że sektor wydobywczy stanowi obecnie już tylko 2 proc. PKB. Marcin Roszkowski stwierdził, że to właśnie Śląsk może stanowić koło zamachowe nowych projektów.

Udział górnictwa w gospodarce Polski 1995 - 2019

Poszliśmy tym tropem i prześledziliśmy dane z GUS dotyczące rachunków narodowych Polski od roku 1995 do 2019, aby przekonać się, jaki zmieniał się udział sektora wydobywczego w polskiej gospodarce na przestrzeni ostatnich 25 lat. Aby jednak prześledzić udział górnictwa w gospodarce narodowej zerkamy do rachunku o nazwie Wartość Dodana Brutto, ponieważ tutaj jako odrębna pozycja figuruje "górnictwo i wydobycie".

Na marginesie - WDB jest to wartość produkcji powiększona o amortyzację środków trwałych. W dużym uproszczeniu jest to Produkt Krajowy Brutto minus podatki od produktów jak VAT czy akcyza pomniejszone o dotacje od produktów. Stąd przykładowo PKB w roku 2019 wyniosło około 2 bln 288 mld zł, a WDB około 2 bln 10 mld zł. Zatem gospodarka wypracowała dobra wartości dwóch bilionów zł, a naliczone od nich podatki wyniosły 278 mld zł.

Zobaczmy zatem, jak wygląda udział górnictwa i wydobycia w gospodarce kraju.

Górnictwo rośnie wolniej, niż gospodarka Polski

Otóż w roku 1995 Wartość Dodana Brutto wynosiła 304 mld 36 mln zł. Wartość wydobycia wyniosła 11 mld 20 mln, co stanowi około 3,68 proc. całości gospodarki. W ciągu 10 kolejnych lat WDB niemal się potroiła – do wartości 870 mld 46 mln zł. Wartość sektora wydobywczego też wzrosła, ale podwójnie, do wartości 22 mld 41 mln. Jak łatwo sobie uzmysłowić, udział górnictwa w gospodarce kraju spadł do 2,57 proc.

Mija kolejnych 10 lat – WDB osiąga wielkość 1 bln 598 mld. A górnictwo? Też rośnie, ale do poziomu 27 mld 91 mln zł. Czyli cała gospodarka urosła w ciągu dekady o 80 proc., a górnictwo o 20 proc. Nic dziwnego, że udział sektora wydobywczego znów zmalał, tym razem do poziomu 1,74 proc.

Idźmy teraz do roku 2019 – WDB osiągnęła wartość 2 bln 10 mld, a sektor wydobywczy – 32 mld 40 mln zł. Oznacza to udział w gospodarce narodowej rzędu 1,61 proc. Doliczając VAT, akcyzę pewno osiągniemy 2 proc. udziału górnictwa w PKB, o którym mówił prezes Instytutu Jagiellońskiego. Mniejszy od górnictwa udział w gospodarce mają tylko takie sektory jak: gospodarka odpadami, ściekami + dostarczanie wody, zakwaterowanie i gastronomia, kultura + rozrywka + rekreacja oraz pozostała działalność usługowa.

Zróbmy jeszcze podsumowanie 25 lat – w tym okresie gospodarka Polski urosła 6,6 razy! Sektor wydobywczy też rósł, jednak dwa razy wolniej niż cała gospodarka, dlatego też jego udział w gospodarce spadał. Dokładnie o 2,28 raza.

3,35 mld zł strat górnictwa w trzech kwartałach 2020

Dodajmy, że górnictwo notuje straty. Artur Soboń, wiceminister aktywów państwowych powiedział w wywiadzie dla Trybuny Górniczej, że trzy kwartały 2020 r. przyniosły w górnictwie węgla kamiennego stratę w wysokości 3,35 mld zł.

"Trzy kwartały 2020 r. przyniosły stratę w wysokości 3,35 mld zł. Także wstępne wyniki finansowe za październik pokazują, że przyniesie on stratę. Biorąc pod uwagę aktualną trudną sytuację w gospodarce, nie można liczyć, że w listopadzie i grudniu wynik ulegnie poprawie" - powiedział wiceminister w wywiadzie, opublikowanym w barbórkowym wydaniu tygodnika.

Obecnie trwają prace nad umową społeczną dotyczącą warunków likwidowania państwowego górnictwa energetycznego. Projekt umowy miał być przedstawiony 15 grudnia, teraz mówi się o lutym 2021 r. Umowa zakłada stopniowe likwidowane kopalń do 2049 roku, przy jednoczesnym dotowaniu produkcji i wysyłaniu górników na urlopy przedemerytalne. Zgodę na to musi jednak wydać Komisja Europejska.