Wiadomości

Jest nowy projekt ustawy o fundacji rodzinnej. Będą zwolnione z CIT

2022-12-13, Autor: Michał Zwyrtek

Jest nowy projekt ustawy o fundacji rodzinnej. Będą zwolnione z CIT,

Rządowe Centrum Legislacji na początku listopada br. opublikowało najnowszy projekt ustawy o fundacji rodzinnej. To przepisy, na które polskie firmy prywatne i rodzinne czekały od wielu lat. Aktualny projekt uwzględnia część uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji społecznych. Najważniejsze jednak, że fundacje rodzinne w Polsce będą objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

Reklama

Z przywoływanych wielokrotnie danych Instytutu Biznesu Rodzinnego wynika, że w przeciągu najbliższych pięciu lat sukcesję planuje ok. 57% firm rodzinnych. Przy czym tylko 8,1% następców przedsiębiorców deklaruje chęć poprowadzenia firmy stworzonej przez rodziców.

Skuteczny proces sukcesji jest jednak możliwy co do zasady jedynie wtedy, gdy nestorzy posiadają następców, którzy będą w stanie oraz będą chcieli dalej poprowadzić biznes, lub co najmniej sprawować w nim funkcje właścicielskie, powierzając zarządzanie profesjonalnemu zarządowi. Niestety nie zawsze ten warunek jest możliwy do spełnienia.

Zobacz także

Aktualne przepisy

W aktualnym stanie prawnym nestorzy firm rodzinnych mają ograniczone możliwości przekazania swojego biznesu. Mogą korzystać z rozwiązań zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego (dalej też „KC”), oraz Kodeksu spółek handlowych (dalej też „KSH”). Polskie prawo przede wszystkim koncentruje się na ochronie jednostkowych interesów spadkobierców (prawo spadkowe, prawo rodzinne) lub wspólników spółek (prawo spółek handlowych).

Tego typu rozwiązania nie gwarantują stabilności prowadzenia biznesu zgodnie z wolą założyciela firmy. Nie ma w polskim porządku prawnym wystarczających instrumentów zapewniających ochronę przed podziałem (rozdrobnieniem) majątku powstałego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą po przeprowadzeniu sukcesji ani za życia, ani po śmierci właściciela. Brak rozwiązań w tym zakresie jest dostrzegalny przede wszystkim wśród osób, które chciałyby zadbać o przyszłość zgromadzonego majątku w perspektywie dłuższej niż dwóch pokoleń.

Cel ustawy

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu jej celem jest kompleksowe wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych poprzez dodanie do polskiego systemu prawa instytucji służącej do gromadzenia rodzinnego majątku, pozwalającego na zatrzymanie kapitału w kraju na wiele pokoleń oraz zwiększenie potencjału krajowych inwestycji.

Ustawa jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowisko firm rodzinnych wprowadzenia do polskiego systemu prawnego nowych regulacji ułatwiających wielopokoleniową sukcesję oraz pozwalającej pogodzić interesy związane z działalnością gospodarczą i interesy prywatne.

Fundacja rodzinna ma minimalizować ryzyko nieudanej sukcesji i gwarantować kontynuację działalności biznesowej. Przekazanie majątku, w tym firmy rodzinnej, fundacji rodzinnej ma chronić go przed podziałem, umożliwić jego pomnażanie, a więc także czerpanie z niego korzyści, które będzie można przeznaczyć na pokrycie kosztów utrzymania osób wskazanych przez fundatora. Kluczowe jest bowiem zapewnienie ciągłości przedsiębiorstwa prywatnego, w szczególności dla celów zabezpieczenia rodziny.

Istotne jest przy tym, aby fundacja rodzinna była w stanie zaspokajać potrzeby beneficjentów, którzy co do zasady będą członkami rodziny. Mogą to być jednak również inne osoby. Niektórzy mogą nie być w stanie kontynuować działalności firmy, dlatego w celu zachowania jej ciągłości może okazać się niezbędne zaangażowanie innych osób.

Fundacja rodzinna "w pigułce"

Zadaniem fundacji rodzinnej ma być realizacja celów określonych przez fundatora, w oparciu o przekazany przez niego majątek. Pozwoli to budować ład rodzinny, co szczególnie dotyczy rodzin związanych z biznesem, oraz będzie służyć akumulacji kapitału. To z kolei zwiększa szanse na podjęcie aktywności inwestycyjnej.

Fundatorem będzie mogła być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która przekaże aktywa fundacji rodzinnej (całość albo część majątku fundatora w zależności od jego woli). Wartość aktywów fundacji rodzinnej nie powinna być niższa niż 100 000 zł. Fundacja rodzinna będzie mogła być założona przez więcej niż jedną osobę, także przez osoby niespokrewnione.

Fundacja rodzinna będzie zarządzać majątkiem w oparciu o mienie, jakie przekaże jej fundator lub inne osoby oraz wypracowane zyski, majątek nabyty w zamian za majątek dotychczas posiadany itp. Podstawowym zadaniem będzie także ochrona posiadanego majątku przed utratą czy zmniejszeniem wartości.

Fundacja rodzinna będzie spełniała na rzecz określonych przez jej fundatora beneficjentów określone świadczenia. Beneficjentem, a więc osobą odnoszącą określone korzyści zgodnie z wolą fundatora, będzie mogła być osoba fizyczna, organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego albo fundator fundacji rodzinnej. Ustawa nie przewiduje wymogu pokrewieństwa między fundatorem a beneficjentem.

Majątek fundacji rodzinnej powstały na skutek wyposażenia jej przez fundatora będzie stanowić fundusz założycielski, którego wartość nie powinna być niższa niż 100 000 zł, zarówno przy ustanowieniu fundacji rodzinnej jak i później, w trakcie jej działalności.

Organem zarządzającym dla fundacji rodzinnej będzie zarząd. Będzie on odpowiadał m.in. za realizację celów fundacji rodzinnej oraz podejmowanie czynności związanych z zapewnieniem płynności finansowej i jej wypłacalności. Proponowane rozwiązanie nie wyklucza, aby zarząd był organem jednoosobowym – dzięki temu fundacją rodzinną będzie mógł zarządzać jeden menadżer.

Zostanie utworzony rejestr fundacji rodzinnych, prowadzony przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Rejestr będzie jawny. Jawność danych w rejestrze będzie dotyczyć każdego podmiotu, który zostanie do niego wpisany, ale także każdego podmiotu chcącego uzyskać dostęp do danych w nim zgromadzonych. Zasada jawności rejestru fundacji rodzinnych wpisuje się w zasadę jawności innych rejestrów osób prawnych, które wraz z wpisem do rejestru uzyskują osobowość prawną, np. KRS.

Co z podatkami?

Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza zmiany w przepisach następujących ustaw:

o podatku od spadków i darowizn,
o podatku PIT;
o podatku CIT.

Wniesienie majątku do fundacji rodzinnej będzie neutralne podatkowo. Fundacja rodzinna będzie również zwolniona "na bieżąco" z CIT, co powoduje, że będzie mogła pełnić rolę tzw. family office, które "bezpodatkowo" gromadzi i reinwestuje zyski pochodzące np. z dywidend lub sprzedaży udziałów (akcji) spółek operacyjnych, ale także np. wynajmu nieruchomości i innych aktywów.

Efektywna stawka podatkowa dla fundatorów i beneficjentów z tzw. grupy "zero" wyniesie 15%, a podatek pojawi się dopiero w momencie dystrybucji środków do fundatora i beneficjentów. Przyjęta dla celów podatku CIT 15% stawka podatku i analogicznie dla celów podatku PIT stawka w tej samej wysokości, zostały określone w oparciu o przeprowadzone analizy oraz kalkulacje.

Fundacja rodzinna nie będzie korzystała z żadnych nadzwyczajnych preferencji podatkowych (np. Estoński CIT), niedostępnych dla podmiotów (również gospodarczych) znajdujących się w analogicznej sytuacji. Nie należy w tych kategoriach oceniać zwolnienia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem jest ono wzorowane na istniejącym już zwolnieniu dla osób z tzw. „grupy zerowej”, o której mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku pozostałych beneficjentów będących osobami fizycznymi ich świadczenie zostanie objęte zarówno 15% CIT, jak i 15% PIT). Również przesunięcie zapłaty podatku na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do momentu przekazania świadczenia lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej nie stanowi samo w sobie wyjątkowej preferencji, biorąc pod uwagę, że znane są już w prawie podatkowym rozwiązania zakładające płacenie podatku wyłącznie od dystrybucji zysków, brak obowiązku płacenia zaliczek, rozliczania kosztów czy amortyzacji.

Kiedy nowe przepisy?

Zgodnie z niezwykle ambitnym planem przepisy mają wejść w życie jeszcze w pierwszej połowie 2023 roku. Planując reorganizację, czy też opodatkowanie firmy prywatnej i rodzinnej warto zatem przemyśleć jej strukturę nie tylko pod kątem coraz popularniejszego Estońskiego CIT, czy też Polskiej Spółki Holdingowej, ale rozważyć możliwość skorzystania z instytucji fundacji rodzinnej. Przedstawiony projekt ustawy choć nie jest idealnym, to daje podstawy do stwierdzenia, że fundacja rodzinna może stać się dobrym narzędziem do zabezpieczenia majątku rodziny oraz efektywnego dalszego inwestowania bez konieczności szukania niekoniecznie lepszych rozwiązań zagranicznych.

Więcej zagadnień związanych z sukcesja w śląskich firmach prywatnych i rodzinnych poruszą zaproszeni prelegenci, podczas zaplanowanej na wtorek 20 grudnia konferencji.

Oceń publikację: + 1 + 1 - 1 - 0