JSW z dotacją. Powstanie pierwsza na świecie instalacja redukcji metanu

Projekt Jastrzębskiej Spółki Węglowej doceniony

Wczoraj (7 września) w Katowicach odbyła się konferencja „Metan z kopalń węgla kamiennego – stan aktualny i wyzwania”. W jej trakcie ogłoszono, że projekt Jastrzębskiej Spółki Węglowej „Redukcja Emisji Metanu” został najwyżej oceniony przez Europejski Fundusz Badawczy Węgla i Stali. W związku z tym na jego realizację spółka otrzyma aż 11 milionów euro. Projekt został doceniony przede wszystkim ze względu na jego znaczenie dla środowiska naturalnego.

Ta kwestia jest naszym priorytetem wynikającym wprost ze „Strategii Grupy JSW”.W dokumencie tym przyjęliśmy redukcję śladu węglowego o 30 proc. do 2030 roku i osiągnięcie neutralności klimatycznej w roku 2050. Założone cele maja zostać osiągnięte głównie poprzez zmniejszenie emisji metanu, którego udział w śladzie węglowym JSW wynosi 74 procent – mówi Tomasz Cudny, Prezes Zarządu JSW S.A.

Nie od dziś wiadomo, że JSW to lider w zakresie odmetanowania kopalń. Jego efektywność to 35-42%. Średnia światowa nie przekracza 30 procent. Dane te dotyczą metanu, który wydobywa się z pokładów, w których prowadzone jest wydobycie. Należy pamiętać, że metan uchodzi także z nieczynnych wyrobisk, jednak zazwyczaj jego stężenie jest mniejsze i często się zmienia.

Koncentracja metanu w takim przypadku często jest niższa niż 30 proc., co w świetle obowiązujących przepisów górniczych nie pozwala na ujęcie tego gazu przez stację odmetanowania. Nie stanowi bowiem zagrożenia dla górników i wydostaje się z kopalni wraz z powietrzem wentylacyjnym. JSW jest pierwszą na świecie firma górniczą, która zdecydowała się zredukować emisję metanu także ze zrobów poeksploatacyjnych w opuszczonych rejonach pracującej kopalni. „Pniówek” nadaje się idealnie do tego pionierskiego projektu z uwagi na wielopokładowy charakter złoża – podkreśla Artur Badylak, dyrektor Biura Odmetanowania i Gospodarki Metanem JSW S.A.

Na czym polega projekt?

Projekt Redukcji Emisji Metanu prowadzony jest przez konsorcjum instytutów naukowo-badawczych zrzeszonych w Centrum Doskonałości ds. Metanu z Kopalń ICE-CMM Poland. Partnerem wiodącym jest JSW. W projekcie udział biorą także ośrodki naukowe z Rumunii i Hiszpanii, które udało się pozyskać dzięki zaangażowaniu Głównego Instytutu Górniczego. Budżet projektu to 22 miliony euro, połowę sfinansuje unijna dotacja

Projetk REM rozpoczą prace badawcze, które polegać będą na określeniu poziomu i miejsca gromadzenia się metanu w zamkniętych rejonach KWK „Pniówek”. W ramach prac wyznaczone zostaną także drogi migracji gazu do powietrza wentylacyjnego. Dzięki temu powstanie równoległy system odmetanowania o obniżonym stężeniu gazu. W zakres prac wchodzi zarówno etap projektowy, jak i budowlany. Oznacza to, że w kopalni „Pniówek” na powierzchni powstanie stacja odmetanowania z sieciami dołowych rurociągów z ujęciami metanu, system pomiarowy oraz automatycznego sterownia.

Co dalej z metanem?

Projekt zakłada wykorzystanie metanu do produkcji energii elektrycznej. Gaz pozyskany ze zrobów poeksploatacyjnych zostanie wykorzystany w silnikach gazowych połączonych z generatorami prądu. Dzięki projektowi emisja metanu zostanie zredukowana o 19 milionów m3 w ciągu roku, a w procesie jego utylizacji wyprodukowane zostanie 60 tys. MWh energii elektrycznej.

Docelowo, projekt ma zostać wprowdzony we wszystkich kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Już teraz wiadomo, że tego typu rozwiązania będą mogły być stosowane w kopalniach węgla zbliżonych strukturą do KWK „Pniówek” na całym świecie.

Jeszcze jeden projekt otrzymał dotację

REM to nie jedyny projekt, który otrzymał dotację. W ramach europejskiego programu Master Mine z unijnego funduszu badawczego Horyzont Europa JSW otrzyma 900 tys. euro na realizację inteligentnego systemu odmetanowania. Ta instalacja również powstanie w KWK „Pniówek”. Za realizację projektu odpowiada JSW i Główny Instytut Górniczy.

Projekt ma charakter badawczo-wdrożeniowy. Poprzez automatyzację i cyfryzację kopalnianego systemu odmetanowania poprawiona ma zostać jego optymalizacja i efektywność pracy. Efektem będzie skuteczniejsze wychwytywanie metanu, który uwalnia się podczas eksploatacji. Realizacja projektu poprawi bezpieczeństwo pracy górników oraz ograniczy emisję metanu, ponieważ mniej tego gazu będzie migrować wraz z powietrzem wentylacyjnym do atmosfery.

Projekt, który będzie realizowany w kopalni „Pniówek” jest istotnym elementem ogólnoeuropejskiego programu Master Mine, powołanego dla unijnych producentów surowców krytycznych, a do tego grona zalicza się także JSW, wydobywająca węgiel koksowy. Inteligentny system odmetanowania, który zaprojektujemy i zrealizujemy wraz z GIG, docelowo posłuży nie tylko naszym zakładom. Z tej technologii będą mogły skorzystać zakłady wydobywcze na całym świecie.To będzie nasz wkład w poprawę bezpieczeństwa pracy w światowym górnictwie oraz redukcję emisji metanu przez globalny sektor wydobywczy – mówi Tomasz Cudny, Prezes Zarządu JSW S.A.

Realizacja tego systemu rozpocznie się w kopalni „Pniówek” od inwentaryzacji sieci odmetanowania. Później zostaną przeprowadzone prace badajace i określające parametry. Na ich podstawie pracownicy Głównego Instytu Górniczego opracują projekt nowej sieci czujników i urządzeń sterujących. Aby system odpowiednio funkcjonował opracowane zostaną nowe algorytmy, które pozwolą na automatyczne działanie systemu bez konieczności ciągłego nadzoru operatora.

Proces odmetanowania jest skomplikowany i zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest ciśnienie atmosferyczne. Im niższe wskazania barometrów, tym więcej metanu uwalnia się z górotworu, a przy wyższym ciśnieniu atmosferycznym mamy do czynienia z odwrotnym zjawiskiem. System odmetanowania musi więc elastycznie i szybko reagować na zachodzące zmiany. Inteligentny system odmetanowania pozwoli nam reagować w czasie rzeczywistym na wszelkie zmiany dzięki automatyzacji, a to bezpośrednio wpłynie na skuteczność procesu odmetanowania – podkreśla Artur Badylak, dyrektor Biura Odmetanowania i Gospodarki Metanem JSW S.A.