Katowicki EMAG przekształca się w Łukasiewicz–AI. Śląsk z silnym centrum badań nad sztuczną inteligencją

Zmiana nazwy Instytutu Technik Innowacyjnych EMAG na Łukasiewicz – Instytut Sztucznej Inteligencji i Cyberbezpieczeństwa (Łukasiewicz–AI) to kolejny krok w jego transformacji. Instytut, od dziesięcioleci związany z przemysłem i górnictwem, obecnie koncentruje swoją działalność na rozwoju nowoczesnych technologii cyfrowych.

– Transformacja energetyczna Śląska dała nam impuls do pełnego zwrotu ku technologiom cyfrowym. Nowa nazwa podkreśla, że jesteśmy gotowi odpowiadać na globalne wyzwania AI i cyberbezpieczeństwa – od przemysłu po ochronę zdrowia – mówi dr hab. Jan Kozak, dyrektor instytutu i koordynator kierunku horyzontalnego "cyfryzacja" w Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Instytut zatrudnia ponad 120 ekspertów z obszaru sztucznej inteligencji i cyberbezpieczeństwa. Posiada akredytowane laboratoria i zaplecze badawcze. Łukasiewicz–AI realizuje ponad 50 projektów B+R, m.in. w programach Horizon Europe, DIGITAL oraz NCBR.

Zakres kompetencji obejmuje m.in.:

• sztuczną inteligencję i analitykę danych,

• cyfrowe bliźniaki i wyjaśnialną AI (XAI),

• bezpieczeństwo systemów IoT,

• bioinformatykę i autonomiczne systemy dronowe.

Instytut ściśle współpracuje z przemysłem, administracją publiczną i uczelniami. Realizuje także zadania na rzecz obronności i posiada status akceleratora Centrum Testowego DIANA (NATO).

Przykładowe projekty

Wśród flagowych projektów realizowanych przez instytut znajdują się:

• Cyfrowe bliźniaki – rozwijane dla ciepłownictwa i przemysłu przetwórczego, umożliwiające testowanie scenariuszy i szkolenie operatorów w środowiskach cyfrowych.

• AI-Shield i SPINET – systemy wykrywające anomalie w czasie rzeczywistym w środowiskach IoT, od przemysłowych po domowe.

• cALL-POL & MAINE – projekt personalizujący leczenie białaczki dziecięcej z wykorzystaniem danych multiomicznych i algorytmów uczenia maszynowego.

• RuleMiner – system transparentnego podejmowania decyzji dla sektora finansowego i administracji.

• Compass – platforma edukacyjna bazująca na generatywnych modelach językowych (LLM), wspierająca naukę matematyki i programowania.

• Dostępna książka – projekt z zakresu społecznej odpowiedzialności nauki, wykorzystujący AI do tłumaczenia literatury na Polski Język Migowy (PJM).

Strategiczne plany i rozwój

Instytut zapowiada kolejne inwestycje i projekty wpisujące się w krajową strategię transformacji cyfrowej:

• Otwarte centrum mocy obliczeniowej – dla startupów, MŚP, administracji i zespołów badawczych. Umożliwi trenowanie modeli AI bez konieczności inwestowania we własną infrastrukturę.

• Program "AI for All" – popularyzacja sztucznej inteligencji i edukacja cyfrowa wśród dzieci, młodzieży i seniorów. Program zakłada m.in. promocję dobrych praktyk w zakresie cyberbezpieczeństwa.

• Krajowe Centrum Zaufanej AI – dwa ośrodki badawcze:

  • Centrum Badawcze Cyberbezpieczeństwa, skupiające się na certyfikacji i zgodności algorytmów z AI Act i NIS2,

  • Centrum Odpowiedzialnej AI, integrujące wiedzę techniczną z humanistyczną – etyków, prawników, socjologów i psychologów.

Instytut planuje także rozwój własnych modeli LLM, pracę nad polską AGI (artificial general intelligence) oraz budowę fundamentów dla technologicznej niezależności kraju w kluczowych dziedzinach AI.

Instytut kontynuuje ponad 70-letnią historię. Jego początki sięgają 1957 roku, kiedy powstał jako Instytut Doświadczalno-Konstrukcyjny Przemysłu Węglowego. Przez kolejne dekady działał jako SMEAG, a później EMAG – jednostka badawczo-rozwojowa zorientowana na automatyzację i informatyzację przemysłu.

Od 2019 roku instytut działał pod nazwą Łukasiewicz–EMAG jako część Sieci Badawczej Łukasiewicz, skupiającej 22 instytuty badawcze i ponad 7000 pracowników w całej Polsce. Zmiana nazwy na Łukasiewicz–AI w 2025 roku jest naturalnym krokiem w kierunku pełnej cyfryzacji działalności badawczej i wdrożeniowej.

O instytucie i sieci Łukasiewicz

Łukasiewicz–AI jest jednym z niewielu państwowych instytutów badawczych w Polsce działających niemal wyłącznie w obszarach sztucznej inteligencji i cyberbezpieczeństwa. Placówka wpisuje się w strategiczne kierunki rozwoju Sieci Badawczej Łukasiewicz, która koncentruje się na cyfrowej transformacji, zielonej gospodarce, inteligentnej mobilności oraz zdrowiu.

Instytut łączy działalność naukową z bezpośrednim wsparciem przemysłu, administracji i edukacji, rozwijając innowacje o realnym wpływie na gospodarkę i społeczeństwo.