Koronakryzys w sektorze mody – czy sprzedajemy i kupujemy mniej ubrań?

COVID-19 zatrzymał światową gospodarkę, wymuszając reorganizację działań firm różnych sektorów i dostosowanie się do nowych zasad. Sytuacja nie ominęła również branży modowej, która w dobie pandemii, toczy walkę o przetrwanie w zakresie skali produkcji, zatrudnienia, płynności finansowej, zachowania praw własności intelektualnej czy adaptacji do świata e-commerce. Poruszone zagadnienia stały się kanwą do stworzenia kompendium wiedzy przedstawiające problemy prawne, techniczne i społeczne sektora mody w czasach koronawirusa. W publikacji Moda i Design w świecie COVID-19. Koronakryzys przyczynkiem do refleksji prawniczej, technologicznej i socjologicznej pod redakcją dr hab. Marleny Jankowskiej oraz dr. hab. Mirosława Pawełczyka analizy tej sytuacji podjęło się prawie 60 autorów, w tym m.in. prawników, technologów, projektantów i artystów. Studium powstało dzięki zaangażowaniu kancelarii prawniczych w Polsce, USA, Wielkiej Brytanii, Jersey, Niemiec oraz Włoch. 

Społeczny lockdown sprzed kilku miesięcy spowodowany światową pandemią, w którym wszyscy uczestniczyliśmy, zmienił postrzeganie własnych potrzeb i oczekiwań związanych z nabywaniem dóbr. Konsumenci, w znacznej mierze pozostali w murach swoich domów i zostali ograniczeni głównie do zakupów online. Sektor modowy, napędzany głównie konsumenckimi pragnieniami, stanął więc przed nowymi wyzwaniami.

Polska była 8. rynkiem odzieżowym w Europie

Branża odzieżowa w Polsce, która wykazywała tendencję wzrostową, stawiając nasz kraj na 8. miejscu w Europie pod względem wielkości sektora odzieżowego w 2017 r., musiała zmienić mechanizmy działań i dostosować się do nowej sytuacji. Warto zwrócić uwagę, że rodzimych przedsiębiorców produkujących odzież w 2017 r. było 12,7 tys., co dawało Polsce 3. miejsce w Europie. Z kolei, gdyby uwzględnić kwestie zatrudnienia, w tym samym roku w Polsce w sektorze odzieżowym zatrudniano 85 tys., co stanowiło 5. miejsce w rankingu europejskim. Pandemia nie tylko wpłynęła więc na rozwój tej branży, ale wręcz wirus jakby wypowiedział wojnę sektorowi modowemu, przy nierównym rozkładzie sił.

Sytuacja branży modowej w pandemii z perspektywy ekspertów

Centrum Prawa Designu, Mody i Reklamy Uniwersytetu Śląskiego zainicjowało interdyscyplinarne badania, mające ustalić, jak radzi sobie sektor odzieżowy w Polsce i jak wygląda otoczenie prawne w nowej, covidowej sytuacji. W rezultacie przygotowano studium naukowe, podejmujące różnorodne problemy prawne i technologiczne sektora mody. Wyniki analiz i rozważania na temat sektora mody w obliczu pandemii zaprezentowano w publikacji „Moda i Design w świecie COVID-19. Koronakryzys przyczynkiem do refleksji prawniczej, technologicznej i socjologicznej”, stanowiącej piąty tom Serii Prawa Designu, Mody i Reklamy wydawanej przez Instytut Prawa Gospodarczego sp. z o.o. (nr 254 na liście ministerialnej). Publikacja ukaże się także w formie online.

Nowe problemy prawne w sektorze mody były identyfikowane i szczegółowo analizowane przez zespół prawie 60 autorów, w tym 30 prawników z 20 znanych kancelarii prawnych nie tylko w Polsce, ale i za granicą (USA, Wielka Brytania i Jersey, Niemcy oraz Włochy). Autorzy, pod redakcją dr hab. Marleny Jankowskiej oraz dr. hab. Mirosława Pawełczyka, a także znani polscy projektanci, jak: Mariola Turbiarz, Justyna Ołtarzewska i Ewa Stepaniuk, dokonali rozważań uzupełnionych o opis otoczenia społecznego, kulturowego oraz odniesień psychologicznych. Omówiono wsparcie rządowe dla sektora odzieżowego w Polsce na przykładzie innych państw, skoncentrowano się na prawie własności intelektualnej - w tym użycia i ochrony określenia COVID oraz poruszono kwestie e-commerce.

- Sklepy internetowe, co prawda, okazały się istotne w utrzymaniu sprzedaży oraz zysków w branży odzieżowej, z drugiej strony jednak e-commerce przysporzył wiele trudności związanych np. z ochroną danych osobowych klientów czy nieuczciwymi praktykami konsumenckimi – zdradza dr hab. Mirosław Pawełczyk, dodając, że w książce poruszono także tematy pracownicze i sprawę odmrożenia sektora modowego. Ten już w marcu dostosował się do nowych obostrzeń związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa klientom w czasie pandemii. Pochylono się również nad kwestiami zrównoważonej mody, która stała się bardziej aktualna ze względu na zmianę tempa naszego życia.

Premiera studium badawczego odbędzie się 15 października, a publikację będzie można pobrać ze strony www.lawinstyle.us.edu.pl.

- Stworzenie studium nie byłoby możliwe bez tak silnego zaangażowania i wsparcia naszych partnerów strategicznych i merytorycznych projektu. Publikacja, niezależnie od spojrzenia na sytuację sektora modowego z perspektywy prawniczej, dostarczy również refleksji na temat zmian, jakie doszły w ludziach w okresie pandemii, a które być może wpłyną na zmniejszenie gromadzenia przez nich dóbr materialnych. Z pewnością warto sięgnąć po tę pozycję – podsumowuje dr hab. Marlena Jankowska-Augustyn.