Restrukturyzacja przedsiębiorstwa: od czego zacząć? Jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać? Komu powierzyć restrukturyzację firmy?

Redakcja: Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych. Które z nich najczęściej przeprowadza się w Państwa firmie?

Zdzisław Bonalski: 95 procent postępowań, którymi zajmuje się spółka PF Restrukturyzacje, to postępowania o zatwierdzenie układu, w skrócie PZU. Pozostały odsetek usług stanowią przyspieszone postępowania układowe i postępowania sanacyjne.

RED.: Wspomniane przez Pana postępowanie o zatwierdzenie układu, to chyba jedno z nowszych rozwiązań prawnych?

Z.B.: Tak, to prawda. Obecna forma tego postępowania wywodzi się z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, które zostało wprowadzone dwa lata temu. Od 1 grudnia 2021 r. ustawodawca zaproponował nowe rozwiązanie: postępowanie o zatwierdzenie układu, które przejęło korzyści, wcześniej znane z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.

RED.: Można zatem stwierdzić, że to stosunkowo nowa forma postępowania. Jakie jest zainteresowanie taką usługą? Czy klienci nie obawiają się nowej procedury?

Z.B.: Postępowanie o zatwierdzenie układu cieszy się bardzo dużą popularnością. Z miesiąca na miesiąc liczba zapytań oraz rozpoczętych przez naszą spółkę postępowań wzrasta i na razie nie widać końca tej tendencji. Dzieje się tak zapewne dlatego, że z czterech dostępnych w prawie restrukturyzacyjnym postępowań, jest ono najtańsze, najprostsze i łączy w sobie korzyści, które oferują trzy pozostałe postępowania. Zaproponowana przez ustawodawcę procedura w dużej mierze odciąża pracę sądów. W tym postępowaniu dłużnik we współpracy z doradcą restrukturyzacyjnym, niemal samodzielnie przeprowadza proces restrukturyzacyjny, a do sądu zwraca się na końcowym jego etapie, już z opracowanym układem pomiędzy dłużnikiem, a jego wierzycielami, w celu jego zatwierdzenia. Ustawodawca tak ukształtował PZU, by łączyło w sobie zalety trzech pozostałych, i żeby dłużnicy na to postępowanie decydowali się w pierwszej kolejności. Wspomnę tylko, że pozostałe trzy postępowania to: przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. W dużym uproszczeniu, różnią się one między sobą długością trwania, skomplikowaniem oraz poziomem ochrony, którą oferują dłużnikowi oraz wysokością kosztów. Stąd są one wybierane w drugiej kolejności przez dłużników.

RED.: Żeby zobrazować skalę zapotrzebowania na ten rodzaj restrukturyzacji, proszę powiedzieć ile postępowań o zatwierdzenie układu przeprowadziła Państwa firma w ciągu ostatniego roku?

Z.B.: W ciągu ostatnich 12 miesięcy spółka PF Restrukturyzacje dokonała niemal 200 obwieszczeń o ustaleniu dnia układowego. Oznacza to, iż spółka pełniła lub pełni funkcję nadzorcy układu w niemal co dziesiątym tego typu postępowaniu w Polsce. Śmiało mogę powiedzieć, że w skali kraju PF Restrukturyzacje nadzoruje około dziesięciu procent wszystkich postępowań o zatwierdzenie układu, co stanowi bardzo duży udział w rynku restrukturyzacyjnym. PF Restrukturyzacje plasuje się w czołówce spółek prawniczych, świadczących usługi w zakresie restrukturyzacji.

RED.: Żeby prowadzić taką liczbę postępowań, potrzebny jest pewnie cały zespół prawników?

Z.B.: Zdecydowanie tak. Nad pracą naszego zespołu czuwa mec. Jacek Pietrzela, kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny. Mec. Pietrzela jest założycielem i prezesem PF Restrukturyzacje. Jego doświadczenie i wiedza w zakresie postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych jest nieoceniona. Warto wspomnieć, że choć w Polsce jest około 1 800 doradców restrukturyzacyjnych, to tylko 78 osób posiada tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego (stan na 29.11.2022). Drugim wspólnikiem spółki jest adw. Łukasz Frączek, który również jest doradcą restrukturyzacyjnym i członkiem zarządu. Mec. Frączek od lat prowadzi działalność prawniczą, skupiającą się na prawie gospodarczym i spółek handlowych. Jak mało kto rozumie potrzeby klienta biznesowego i potrafi dobrać odpowiednie rozwiązania wspierające klienta. Ja natomiast jestem radcą prawnym oraz doradcą restrukturyzacyjnym, a także członkiem zarządu. Moja praktyka aktualnie skupia się na operacyjnym prowadzeniu omawianych tu postępowań, oraz koordynowaniu prac zespołu prawników. Zdobyte dotychczas doświadczenie bardzo mi w tym pomaga. Do grona doradców restrukturyzacyjnych dołączył również niedawno nasz kolega Mateusz Pyka. Pozostałą część zespołu stanowią prawnicy, którzy starają się o uzyskanie tytuły doradcy i poszerzają swoją wiedzę i doświadczenie w tym zakresie.

RED.: Powiedzmy, że jestem właścicielem firmy i zastanawiam się nad restrukturyzacją. Co powinienem zrobić?

Z.B.: Przede wszystkim należy skontaktować się z doradcą restrukturyzacyjnym. Trzeba pamiętać, że ustawodawca nie przewidział możliwości przeprowadzenia samodzielnej restrukturyzacji przez dłużnika. Postępowanie restrukturyzacyjne musi być przeprowadzone przez osobę wpisaną na listę doradców restrukturyzacyjnych. Można się z nami skontaktować przez stronę internetową www.pfrestrukturyzacje.pl, ale istnieje też opcja kontaktu telefonicznego lub mailowego. Dla zainteresowanych przygotowaliśmy formularz, dzięki któremu nam, czyli doradcom, łatwiej będzie wstępnie ocenić potrzeby klienta. Oczywiście można umówić się także na spotkanie, na którym omawiamy sytuację w jakiej znalazła się firma. Wiedza na temat stanu finansowego przedsiębiorstwa, jego majątku i zaciągniętych zobowiązań jest niezbędna do dokonania oceny pod kątem procesu restrukturyzacyjnego. Jeżeli sytuacja firmy kwalifikuje ją do przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, następuje podpisanie umowy i rozpoczyna się procedura. Oczywiście rodzaj postępowania jest dobrany do potrzeb i sytuacji, w jakiej znalazł się klient, jednak w znacznej większości jest to postępowanie o zatwierdzenie układu.

RED.: Co dokładnie trzeba zrobić, żeby uruchomić procedurę restrukturyzacyjną w ramach PZU?

Z.B.: Aby otworzyć postępowanie o zatwierdzenie układu z obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego, trzeba przygotować spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych, oraz wstępny plan restrukturyzacyjny. Opracowanie tych dokumentów to pierwszy krok po podpisaniu umowy z doradcą restrukturyzacyjnym. Co ważne, dokumenty te muszą zostać zaakceptowane przez klienta, ich podpisanie jest równoznaczne ze zgodą co do ich treści. Kiedy te kroki mamy już za sobą, można dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Od tego momentu mówimy o formalnym otwarciu postępowania i od tego momentu dłużnikowi przysługuje ochrona przed egzekucją długów. Tak zwany immunitet egzekucyjny powoduje, że niedopuszczalnym jest wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi oraz wykonanie postanowienia lub zarządzenia o zabezpieczeniu roszczenia wierzyciela. Dodam, że w przypadku postępowań przeprowadzanych bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, czyli bez tego immunitetu, postępowanie rozpoczynamy bezzwłocznie po podpisaniu umowy z klientem, a wspomniane dokumenty przygotowujemy w trakcie postępowania.

RED.: Na kogo spada ciężar opracowania dokumentów? Czy przygotowuje je dłużnik, czy doradca restrukturyzacyjny?

Z.B.: To dobre pytanie. Ustawodawca nie sprecyzował tego jednoznacznie. W praktyce wygląda to tak, że nadzorca układu czyli doradca restrukturyzacyjny, opracowuje dokumenty wspólnie z dłużnikiem, w oparciu o pozyskane od niego informacje. Prosimy klienta o przygotowanie dokumentów źródłowych, między innymi ksiąg rachunkowych, orzeczeń sądowych czy pism od komorników. Na ich bazie przygotowujemy wymagane w przepisach dokumenty. Ważny jest moment ich akceptacji przez klienta. Dłużnik ma obowiązek zweryfikowania zawartych w nich treści, a złożenie podpisu jest równoznaczne z ich autoryzacją.

RED.: Jak wiadomo, diabeł tkwi w szczegółach. Czy istnieją jakieś szczególne warunki lub utrudnienia, o których klient powinien wiedzieć, jeżeli chce rozpocząć postępowanie o zatwierdzenie układu?

Z.B.: Przede wszystkim klient musi mieć świadomość, że po otwarciu postępowania i po ustaleniu dnia układowego, jest zobowiązany do wykonywania bieżących płatności. Warunkiem skutecznego prowadzenia postępowania i ostatecznie złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, jest brak zaległości w bieżących zobowiązaniach. Kolejną ważną sprawą są pewne ograniczenia wynikające z otwarcia postępowania. W przypadku postepowania o zatwierdzenie układu, prowadzonego z tak zwanym obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego, czyli z immunitetem egzekucyjnym, dłużnik jest ograniczony w czynnościach przekraczających zwykły zarząd. Oznacza to, że na dokonanie pewnych czynności związanych z rozporządzaniem swoim majątkiem, potrzebuje zgody nadzorcy układu, pod rygorem nieważności. Jeżeli chce takich czynności dokonać w trakcie trwania postępowania, to musi wystąpić do nadzorcy z wnioskiem o wyrażenie zgody.

JAKI JEST CEL POSTĘPOWANIA RESTRUKTURYZACYJNEGO?

RED.: Jaka jest rola doradcy restrukturyzacyjnego, a jaka klienta w całym procesie?

Z.B.: Obowiązkiem doradcy (nadzorcy) jest przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego w sposób ważny, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jego rola skupia się głównie na formalnym przeprowadzeniu procedury. W największej mierze na sukces postępowania restrukturyzacyjnego wpływa jednak postawa klienta. Dłużnik musi rzetelnie przygotować dokumenty finansowe, obejmujące lata wstecz jak i pięcioletnią prognozę finansową. W trakcie postępowania powinien podjąć starania reorganizacji przedsiębiorstwa, tak by rozwiązać problem, który doprowadził do utraty płynności finansowej. Często sprowadza się to do ograniczenia nierentownej części działalności. Wszystkie działania mają prowadzić do odzyskania zdolności do wykonywania zobowiązań, a w szczególności do wykonywania rat układowych po zatwierdzeniu układu. Oczywiście doradcy restrukturyzacyjni mogą służyć radą w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem, ale czynimy to w ograniczonym zakresie. Dłużnik sam najlepiej zna swoje przedsiębiorstwo, więc wie w jaki sposób działać, by w przyszłości uniknąć problemów generujących zadłużenie.

RED.: Kiedy następuje moment złożenia wniosku do sądu?

Z.B.: Dłużnik składa do sądu wniosek o zatwierdzenie układu najpóźniej na koniec trzeciego miesiąca od ustalonego dnia układowego, jeżeli układ został przyjęty przez wierzycieli. Wniosek jest dość rozbudowany, składa się z wielu załączników. W tym zakresie oferujemy klientowi pełne wsparcie i pomagamy przygotować taki dokument. Formalnie jednak wniosek o zatwierdzenie układu składa dłużnik, a nie nadzorca. Tak zadecydował ustawodawca. My oczywiście przeprowadzamy klienta przez cały proces, zarówno podczas samego składania wniosku, jak i na dalszym etapie, nadzorujemy w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, czy nie wymaga on uzupełnienia. Zwykle rozpoznanie wniosku trwa od miesiąca do trzech. Trzeba przyznać, że czas oczekiwania jest coraz krótszy. Po wydaniu prawomocnego postanowienia o zatwierdzeniu układu, wysyłamy do dłużnika harmonogram zawierający informacje o terminach płatności, wysokościach wpłat na rzecz wierzycieli i innych szczegółach niezbędnych do realizacji zawartego układu.

RED. Jak wygląda kwestia wypracowania układu? Kto rozmawia z wierzycielami? Czy doradca bierze udział w negacjach?

Z.B.: Nadzorca układu absolutnie nie jest mediatorem pomiędzy dłużnikiem, a jego wierzycielami. Jego rolą nie jest namawianie wierzycieli do głosowania w określony sposób. Natomiast do zadań nadzorcy należy informowanie wierzycieli, co do możliwości odzyskania należności w ramach przyjęcia układu lub skutków braku przyjęcia układu. W tym celu, dla każdego wierzyciela, opracowywany jest tak zwany test prywatnego wierzyciela. Jest to dokument, który zawiera miarodajne i prawdopodobne wyliczenia, przewidujące możliwości spłaty zadłużenia w ramach ewentualnego postępowania upadłościowego dłużnika. Jest to symulacja określająca stopień zaspokojenia wierzyciela w alternatywnym postępowaniu upadłościowym. W uproszczeniu, chodzi o porównanie sytuacji wierzyciela w trwającym postępowaniu restrukturyzacyjnym, z sytuacją w ewentualnym postepowaniu upadłościowym. Wierzyciel może zobaczyć ile pieniędzy i kiedy może odzyskać od dłużnika w każdym z tych postępowań. Doradca restrukturyzacyjny w postępowaniu o zatwierdzenie układu informuje wierzyciela o możliwościach zaspokojenia, ale nie namawia do określonego sposobu głosowania. Jego rolą jest przede wszystkim przeprowadzenie procesu głosowania, nie stając po żadnej ze stron. W tym postępowaniu ścierają się dwa interesy: interes dłużnika z interesem wierzyciela, a nadzorca powinien pozostać obiektywny.

RED.: Jak w praktyce wygląda ten spór interesów? Czy często zdarza się, że nie dochodzi do zawarcia układu?

Z.B.: Oczywiście, że takie sytuacje się zdarzają. Z mojego doświadczenia wynika, że istnieją dwie grupy wierzycieli, którzy głosują przeciwko układowi. Pierwsi to tacy, którzy generalnie nie zgadzają się na żadne propozycje układowe i nic ich nie jest w stanie do tego przekonać. Druga grupa to wierzyciele, którzy nie zgadzają się na zaproponowane rozwiązanie układowe, lecz są skłonni zaakceptować inne, bardziej dla nich dogodne. W takim momencie dłużnik może modyfikować propozycje, szukając rozwiązania akceptowalnego dla obydwu stron.

RED.: Na koniec porozmawiajmy o kosztach. Jaka jest cena przeprowadzenia postępowania. Ile wynosi honorarium doradcy?

Z.B.: Jeżeli chodzi o kwestię finansową, to wynagrodzenie jest ustalane indywidualnie i zależy od stopnia skomplikowania danego postępowania. Wpływ ma chociażby liczba wierzycieli. Im jest ich więcej, tym większy jest koszt obsługi administracyjnej postepowania, większy nakład pracy koniecznej do sporządzenia spisu wierzytelności. Na cenę honorarium wpływa również wartość majątku dłużnika. Trzecim czynnikiem, lecz nie ostatnim jest suma zobowiązań – im wyższa, tym większa skala prowadzonego postępowania. Wynagrodzenie nadzorcy układu pobierane jest przed rozpoczęciem postępowania lub w ratach, w trakcie trwania procedury. Tak jak już wspomniałem, każdy klient traktowany jest indywidualnie, dlatego jeżeli chcieliby państwo dowiedzieć się, jak będzie to wyglądało w waszym przypadku, zapraszamy serdecznie do kontaktu.

RED.: Dziękuję za rozmowę.

Z.B.: Dziękuję.

--------------------

TWOJA FIRMA MA TRUDNOŚCI? SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI:
Zadzwoń do nas: 32 4281811
Napisz: [email protected]
Odwiedź nas stacjonarnie : ul. Ligocka 15 (wjazd od ulicy Obrońców Westerplatte), 44-100 Gliwice
Lub wirtualnie: www.pfrestrukturyzacje.pl 
Śledź nas Facebook’u lub LinkedIn

Zobacz nasze materiały video na YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCquGZpcnW-k9G58G84RKV8Q