Restrukturyzacja zamiast upadłości – pierwsze decyzje w przypadku kryzysu

Profesjonalną pomoc w tym zakresie oferuje Kancelaria Prawna Sitnik, która specjalizuje się m.in. w prawie restrukturyzacyjnym. W artykule wyjaśniamy, czym jest restrukturyzacja, jakie są jej formy oraz kiedy warto ją rozpocząć. W artykule wyjaśniamy, czym jest restrukturyzacja, jakie są jej formy oraz kiedy warto ją rozpocząć.

Na czym polega restrukturyzacja przedsiębiorstwa?

Restrukturyzacja to proces polegający na wprowadzeniu zmian w strukturze przedsiębiorstwa, jego majątku, zadłużeniu lub sposobie działania, których celem jest poprawa sytuacji finansowej i zapobieżenie ogłoszeniu upadłości. Podjęcie takich działań ma na celu przywrócenie zdolności do regulowania zobowiązań oraz kontynuowania działalności gospodarczej. Restrukturyzacja może być zarówno formalnym postępowaniem sądowym, jak i działaniami o charakterze strategicznym, które nie wymagają interwencji sądu.

W ramach restrukturyzacji możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami, który zakłada rozłożenie zobowiązań na raty, ich częściowe umorzenie lub inne formy restrukturyzacji zadłużenia, np. konwersję wierzytelności na udziały w spółce. Dzięki temu przedsiębiorca zyskuje czas na odbudowę działalności bez ryzyka natychmiastowej egzekucji komorniczej czy rozwiązania strategicznych umów.

Rodzaje restrukturyzacji

Działania restrukturyzacyjne mogą przybierać różne formy, w zależności od przyczyn problemów finansowych oraz potrzeb firmy. Do najczęściej stosowanych należą:

• restrukturyzacja organizacyjna - obejmująca np. wydzielenie niezależnych spółek z istniejącej struktury lub zmianę modelu zarządzania;
• restrukturyzacja majątkowa - polegająca na sprzedaży części majątku firmy w celu pozyskania środków;
• restrukturyzacja finansowa - która obejmuje m.in. pozyskanie inwestora lub refinansowanie zadłużenia;
• zmiany dotyczące zatrudnienia - takie jak redukcja wynagrodzeń czy przekształcenie form zatrudnienia;
• restrukturyzacja produkcji - mająca na celu optymalizację procesów wytwórczych; 
• restrukturyzacja własnościowa - np. poprzez fuzję lub podział przedsiębiorstwa;
• działania antycypacyjne - podejmowane na podstawie przewidywań rynkowych;
• restrukturyzacja dostosowawcza - polegająca np. na zmniejszeniu skali działalności.

Taki podział działań pozwala na dopasowanie strategii do indywidualnej sytuacji
przedsiębiorstwa.

Kiedy warto rozpocząć proces restrukturyzacyjny?

Restrukturyzację należy rozważyć wtedy, gdy przedsiębiorstwo zagrożone jest niewypłacalnością, czyli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że w najbliższym czasie nie będzie w stanie regulować swoich zobowiązań. Warto reagować już przy pierwszych oznakach trudności, a nie dopiero w sytuacji kryzysowej. Im wcześniej przedsiębiorca podejmie decyzję o wdrożeniu restrukturyzacji, tym większe szanse na jej powodzenie.

Decyzja o rozpoczęciu postępowania restrukturyzacyjnego powinna być poprzedzona analizą sytuacji firmy i oceną, czy możliwe jest jej dalsze funkcjonowanie po wprowadzeniu zmian. Jeśli firma posiada potencjał rozwojowy i może przy odpowiednim wsparciu przetrwać kryzys, restrukturyzacja jest rozwiązaniem zdecydowanie korzystniejszym niż ogłoszenie upadłości.

Rola doradcy restrukturyzacyjnego i sądu w procesie

Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wyłącznie przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego. Przedsiębiorca nie ma możliwości samodzielnego jego otwarcia. Doradca sporządza plan restrukturyzacji, ale także prowadzi negocjacje z wierzycielami oraz reprezentuje dłużnika w postępowaniu.

W zależności od wybranego trybu postępowania (m.in. postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie sanacyjne), rola sądu może być mniej lub bardziej istotna.

W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu sąd nie uczestniczy w procesie aż do momentu zatwierdzenia porozumienia z wierzycielami. W innych postępowaniach to sąd decyduje, czy rozpocząć restrukturyzację, kierując się interesem wierzycieli. Jeżeli uzna, że likwidacja przyniosłaby im więcej korzyści, może odmówić otwarcia postępowania.

Korzyści wynikające z restrukturyzacji dla przedsiębiorcy

Zastosowanie odpowiednich mechanizmów restrukturyzacyjnych może uchronić przedsiębiorcę przed najbardziej dotkliwymi skutkami niewypłacalności. Przede wszystkim skuteczne przeprowadzenie tego procesu daje szansę na kontynuowanie działalności gospodarczej. Zamiast wygaszenia firmy w toku postępowania upadłościowego, restrukturyzacja umożliwia jej przekształcenie i poprawę sytuacji finansowej.

Jedną z istotnych korzyści jest możliwość wstrzymania postępowań egzekucyjnych i zawarcia porozumień z wierzycielami. Dzięki temu przedsiębiorca zyskuje czas na wdrożenie działań naprawczych. Wierzyciele natomiast otrzymują szansę na przynajmniej częściowe zaspokojenie swoich roszczeń.

Układ zawarty z wierzycielami może przewidywać m.in. umorzenie części długów, rozłożenie ich spłaty na raty, odroczenie terminów płatności lub konwersję zobowiązań na udziały w spółce. Oznacza to realne zmniejszenie presji finansowej, które w wielu przypadkach pozwala firmie na odbudowę pozycji na rynku i przywrócenie płynności.

Restrukturyzacja to również narzędzie, które może pomóc odzyskać wiarygodność w oczach partnerów biznesowych. Jasna strategia naprawcza i działania podejmowane pod nadzorem doradcy restrukturyzacyjnego dają sygnał, że przedsiębiorca nie unika odpowiedzialności, lecz aktywnie dąży do rozwiązania problemów.

Restrukturyzacja to nie oznaka porażki, lecz forma odpowiedzialnego zarządzania sytuacją  kryzysową. Pozwala uniknąć upadłości, zachować ciągłość działalności i dać firmie realną szansę na odbudowę. Warto rozważyć to rozwiązanie, zanim dojdzie do niewypłacalności – szczególnie jeśli przedsiębiorstwo ma potencjał rozwojowy, a właściciel jest gotów podjąć konkretne działania naprawcze.