Skąd wynikają różnice w komunikacji pomiędzy mężczyznami i kobietami?

Przypuszcza się także, że kobiety mają duży udział w stworzeniu tego, co dzisiaj nazwalibyśmy kalendarzem. Obserwując swoje ciało i cykliczność menstruacji, potrafiły przewidzieć jej nadejście wraz ze zmianami faz księżyca.

Nauka później potwierdziła tę zależność i nie jest to rzecz z pogranicza magii. Księżyc po prostu znajduje na tyle blisko Ziemi, że bardzo silnie oddziałuje na wiele ziemskich procesów i na człowieka, szczególnie na kobietę. Średnia długość cyklu miesiączkowego wynosi 28-29 dni, czyli dokładnie tyle, ile trwa miesiąc księżycowy.

Należy także wziąć pod uwagę komunikacyjny aspekt związany ze społecznym podziałem pracy. Chłopcy i dziewczynki tuż po urodzeniu dzielone są na niebieskich i różowych i od samego początku wywierana jest na nich presja, aby bezkrytycznie akceptować odmienne dla każdej grupy standardy. Pierwszy bunt u dzieci zaczyna się mniej więcej w wieku 13 lat, niemniej pewne wzorce są na tyle silnie wdrukowane w ich kody kulturowe, że w zdecydowanej większości nigdy nie będą mogli się z nich uwolnić, np. kobieta – matka, mężczyzna – głowa rodziny.

Komunikując się w codziennym życiu, nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak ważną rolę pełni język i rozumienie słów lub sposób ich interpretacja przez mężczyzn i kobiety. Deborah Tannen, amerykańska socjolingwistka, uważa, że pomimo faktu, iż dziewczynki i chłopcy wychowują się w tym samym środowisku, dorastają w odmiennych światach słów, a zatem odmiennie pojmują rzeczywistość i ludzi oraz stosunki między nimi. Przypisywanie różnych znaczeń tym samym słowom powoduje, że odmiennie rozumiemy sytuacje społeczne, a to z kolei sprawia, że komunikacja między kobietami i mężczyznami to często nieporozumienie. Widać to już na etapie zabaw dzieci, kiedy chłopcy bawią się w walkę robotów, wykazując przez to cechy przywódcze, i budują swój status w hierarchii społeczności. Tak też będzie później, gdy już dorosną. Będą mieć po prostu inne zabawki.

To w dużym stopniu determinuje priorytety i cele, jakie chcemy w życiu osiągnąć, np. niby i kobieta i mężczyzna stawia na pierwszym miejscu rodzinę, ale dla każdego to pierwsze miejsce jest gdzie indziej i każdy oczekuje, że będzie pełnił w niej różne role.

Jesteśmy też tak skonstruowani, że cele stawiane nam przez świat zewnętrzny, np. uzyskanie lepszego wyniku niż nasz konkurent, stają się naszymi celami osobistymi. Już Immanuel Kant, niemiecki filozof (1724–1804), stwierdził, że życie człowieka rozgrywa się na płaszczyźnie działania dwóch przeciwstawnych sił, tj. życia w samotności i życia w społeczności. Z jednej strony, człowiek chce urządzić wszystko według własnego upodobania, a z drugiej – tylko w społeczeństwie może się rozwijać i, kierowany ambicją lub żądzą władzy, może pokonać własne lenistwo, dążyć do uzyskania określonej pozycji i statusu i poczuć się kimś więcej.

Dobrze by zatem było, aby nasze życie w społeczeństwie i wzajemna komunikacja była skuteczna, ponieważ tylko jej skuteczność zagwarantuje nam osiąganie celów. Aby jednak to było możliwe, nie możemy ignorować pewnej specyfiki komunikowania się kobiet i mężczyzn. Jak wiele badań wskazuje, kobiety często żalą się, że są niedoceniane, a mężczyźnie twierdzą, że kobiety same nie wiedzą, czego chcą i są niezdecydowane.

Dla kobiet bowiem komunikowanie się, czyli rozmowa, oznacza porozumienie i tworzenie więzi. U mężczyzn rozmowa, a raczej mowa, koncentruje na tym, by przyciągnąć uwagę, aby zachować niezależność oraz zdobyć i utrzymać pozycję w hierarchii.

Badania na komunikacją międzypłciową zdefiniowały dwa podejścia do rozmowy oraz zachowania kobiet i mężczyzn: symetryczny i asymetryczny. Symetria, charakterystyczna dla kobiet, zapewnia równy dostęp do głosu i umożliwienie wypowiedzenia się drugiej osobie. Mężczyźni z kolei działają na zasadzie asymetrii, czyli przerywają sobie wypowiedzi, wchodzą w słowo itp., chcąc zamanifestować swoją wyższą pozycję.

Co to znaczy skuteczna komunikacja? Czy w ogóle zastanawiamy się nad tym, wyrzucając z siebie codziennie setki zdań, dokąd te zdania nas prowadzą? Czy nie jest tak, że nieustannie mamy poczucie nieporozumienia?

Ten brak porozumienia nie tylko istnieje, lecz systematycznie produkuje określone konsekwencje w życiu społecznym. Ile razy słyszeliśmy lub powiedzieliśmy: „Ty mnie w ogóle nie rozumiesz!”, „Ty mnie w ogóle nie słuchasz!”, „Czemu nie chcesz ze mną o tym porozmawiać?!” itp. Kobieta ma jeszcze jedną „przypadłość”: chce, żeby jej rozmówca, a najczęściej mężczyzna, czegoś się domyślił, np. żeby ją przytulić, poświęcić jej czas, pomóc jej w zadaniach czy obowiązkach domowych itd. No cóż, to niestety jest niemożliwe. Nadinterpretacje, niedomówienia i wynikające z tego urazy mogą tylko pogorszyć dalsze relacje. A mężczyzna, w przypadku tzw. focha kobiety, zacznie się raczej zastanawiać, „o co jej znowu chodzi?”. W słynnej książce „Płeć mózgu” autorów Anne Moir i Davida Jessela opisana została sytuacja, w której po tym, jak mężczyzna został poproszony przez badaczy, aby okazał swej partnerce trochę więcej uczucia, umył jej samochód.