Ta kopalnia jako jedyna w Polsce wyłapuje cały metan i produkuje prąd. Krok do niezależności energetycznej

– ZG Brzeszcze to jedyna kopalnia w Polsce, w której zagospodarowujemy całość wychwytywanego metanu. Jest to możliwe m.in. dzięki pracy dwóch instalacji kogeneracyjnych, które uruchomiliśmy w ubiegłym roku. Takie kogeneracyjne jednostki zasilane gazem z pokładów węgla przynoszą podwójną korzyść – produkują tanią energię elektryczną i ciepło oraz ograniczają emisję metanu do atmosfery – wyjaśnia Patryk Demski, wiceprezes zarządu ds. strategii i rozwoju TAURON Polska Energia.

122 mln m sześc. metanu z kopalń trafia do atmosfery

W 2021 roku w procesie wydobycia węgla kamiennego w polskich kopalniach zostało uwolnionych 828 000 000 m sześc. metanu. 351 000 000 m sześc. udało się wychwycić w procesie odmetanowania pokładów węgla i dostarczyć na powierzchnię. Jednak aż 122 000 000 m sześc. zostaje wypuszczone do atmosfery, ponieważ zakłady górnicze nie posiadają dostatecznie sprawnej infrastruktury zdolnej do przetworzenia całości ujętego CH4.

– Spalanie metanu na potrzeby pracy silników metanowych jest efektywnym sposobem wykorzystania tego gazu przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa pracy załogi kopalni. By ta technologia mogła mieć zastosowanie na szerszą skalę, potrzebujemy regulacji na poziomie unijnym i krajowym, pozwalających na stworzenie modelu finansowania budowy takich jednostek – wskazuje Artur Warzocha, wiceprezes zarządu TAURON Polska Energia ds. korporacyjnych.

100 proc. wychwyconego metanu z kopalń w Polsce - 1500 GWh energii elektrycznej rocznie

Wykorzystanie 100% metanu wychwyconego w procesie odmetanowania pokładów węgla w polskich kopalniach pozwoliłoby na wytworzenie ponad 1,5 tys. GWh energii elektrycznej rocznie.

Tauron z gotową technologią konwersji metanu w ciepło i prąd

Wychwyt metanu i konwersja zawartej w nim energii na użyteczne formy ogranicza emisję tego gazu do atmosfery. Efekt cieplarniany wywoływany przez metan jest wielokrotnie większy do efektu wywoływanego przez emisję CO2. Obecnie Unia Europejska uznaje, że emisja tony metanu stanowi ekwiwalent 25 ton CO2.

– TAURON liczy na sprzedaż swojego know-how. Instalacje z silnikami gazowymi, połączone z systemem magazynów, mogłyby powstać w innych polskich kopalniach zasobnych w metan. Posiadamy technologię służącą utylizacji niebezpiecznego gazu, polegającą na konwersji energii chemicznej na prąd i ciepło. Problemem nadal pozostaje metan wydostający się na powierzchnię wraz z powietrzem wentylacyjnym. Pracujemy nad opracowaniem reaktorów katalitycznych, służących utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z jednoczesnym odzyskiem energii – wyjaśnia Piotr Apollo, prezes zarządu TAURON Nowe Technologie.

Z odmetanowania pokładów węgla w ZG Brzeszcze uzyskuje się średniorocznie ponad 80 Nm3/min CH4. Tak więc ilość energii chemicznej zawarta w gazie z odmetanowania pokładów węgla w ZG Brzeszcze to ponad 367 GWh rocznie. Metan pozyskiwany w tym procesie cechuje się parametrami pozwalającymi na jego efektywne wykorzystanie energetyczne.

– Przyjęta w październiku 2020 r. strategia metanowa UE określa ambicje redukcji emisji metanu o 35-37% do 2030 roku. W tym kontekście również polskie górnictwo musi zmierzyć się w najbliższych latach z wyzwaniem istotnego ograniczenia emisji tego gazu. Instalacje kogeneracyjne, jak widzimy na przykładzie Brzeszcz, stanowią efektywny sposób zagospodarowania metanu wychwytywanego w kopalniach – wyjaśnia Piotr Pyzik, pełnomocnik rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego.

Główny Instytut Górnictwa: metan to szansa dla polskich firm

Jan Bondaruk, wicedyrektor Głównego Instytutu Górnictwa wskazywał w rozmowie ze Śląskim Biznesem zauważa, że metan zasługuje na szerokie zastosowanie gospodarcze, na co są dobre przykłady

- Jeśli jest odpowiednio zidentyfikowane źródło i jest infrastruktura do ujmowania metanu, to ma on gospodarcze zastosowanie. W naturalny sposób widzimy go w energetyce, widzimy go w ciepłownictwie, ale warto pamiętać, że metan jest składową procesów syntezy chemicznej, więc jest substancją niezbędną do rozwoju gospodarczego. Jak w przypadku większości spraw, to nie jest sytuacja czarno-biała. Raczej jest szara. Powiem wprost – dziś problem metanu wynika z tego, że większość jego emisji jest niezorganizowana. To znaczy ona się pojawia, wywołuje skutek, ale nie jest ujmowana w statystykach.

To między innymi w strategii metanowej, która ukazała się w październiku 2020 roku określono potrzebę budowy monitoringu. Oczywiście, my jako Instytut i nasze Międzynarodowe Centrum Doskonałości ds. Metanu chcemy wziąć czynny udział, tzn. chcemy budować i wspomagać system (bo prawdopodobnie będzie realizowany z punktu widzenia całej Europy, a nie tylko jednego kraju) naszym doświadczeniem, żeby być źródłem informacji. Mamy dobry poligon doświadczalny. Zawsze powtarzam, że Śląsk jest takim regionem, w którym mamy na wszelki wypadek wszystko, więc nie musimy daleko szukać, mamy różne źródła emisji. Również w Instytucie prowadziliśmy prace polegające na badaniu emisji już z kopalń zamkniętych, a więc metanu AMM (Abandoned Mine Methane, metan z kopalń zamkniętych – red.), który dziś jest trochę traktowany jako dobro niczyje - mówi Jan Bondaruk.