Urzędnicy zasypani wnioskami cudzoziemców o pracę. Firmy na Śląsku czekają

Firmy budowlane, ale także logistyczne i transportowe niemal z całego Śląska narzekają na długotrwałość procedur.

Pewien deweloper z Raciborza (nazwisko do wiadomości redakcji) był zainteresowany zatrudnieniem Ukraińców do prac budowlanych. Chętnych do pracy znalazł od ręki. Nie spodziewał się jednak, że rozpatrywanie wniosków o pozwolenie na pracę będzie trwało miesiącami.

- Ten czas wydłużył się co najmniej o 100 proc. - mówi Marlena Miąsko, dyrektor ds. Współpracy Międzynarodowej w Regionalnej Izbie Gospodarczej w Katowicach. Wyjaśnia, że problem wynika z lawinowo rosnącej liczby cudzoziemców chcących legalnie pracować na Śląsku. Kilka lat temu do urzędu wojewódzkiego spływało takich wniosków około 600 – 1000 miesięcznie. Obecnie zdarzają się miesiące, w których takich wniosków wpływa nawet od pięciu do siedmiu tysięcy. - Proszę sobie wyobrazić, jak urzędnicy zostali zasypani dokumentami. To naturalnie przełożyło się na wydłużenie okresu rozpatrywania wniosków – tłumaczy dyr. Miąsko.

Alina Kucharzewska, rzecznik prasowy wojewody śląskiego precyzuje, że średni okres prowadzonych postępowań administracyjnych dotyczący zezwoleń na pobyt czasowy i pracę cudzoziemców wynosił w I półroczu tego roku około sześciu miesięcy.

Tradycyjnie największą grupę pracowników zagranicznych stanowią Ukraińcy, natomiast w ostatnim czasie do pracy w Polsce ściąga coraz więcej obywateli Indii, a Bangladeszu czy Nepalu. Ta fala powoli dociera na Śląsk. Obrazuje to poniższa grafika:

Jednak czas rozpatrywania wniosków nie jest jedynym problemem, z którym borykają się właściciele firm. Marian Lasek, prezes zarządu w firmie Azis Mining Service, świadczący m.in. usługi na rzecz spółek węglowych w Polsce, chętnie zatrudniłby Ukraińców do pracy w kopalni. Zwraca jednak uwagę na ich słabą znajomość języka, co jest kolosalną przeszkodą zwłaszcza w komunikacji pod ziemią (chodzi np. o zrozumienie komunikatów o różnych zagrożeniach). Paradoksalnie przeszkodą staje się też pracowitość osób ze Wschodu. Chętnie pracowaliby w weekendy po 12 godzin, czyli zupełnie inaczej, niż ułożony jest harmonogram zmian w kopalniach. Zwykłe dniówki ich nie zadowalają.

Szef jednej z firm transportowych szukający kierowców wśród cudzoziemców wspominał, że kiedyś taki pracownik składał jeden wniosek o pozwolenie na pracę. Po pewnym czasie wniosek zostawał rozpatrzony pozytywnie bądź negatywnie i przedsiębiorca dostawał informację zwrotną, czy może zatrudnić tego człowieka, czy też nie. Teraz nie jest to już takie oczywiste.

Otóż dzięki zmianom przepisach o zatrudnianiu cudzoziemców obywatele sześciu państw Europy, w tym Ukrainy, mogą otrzymać pracę w trybie uproszczonym, na podstawie oświadczenia przedsiębiorcy o zamiarze powierzenia danej osobie pracy. Ukraińcy świetnie się wyedukowali. I sami szukają najlepszej oferty dla siebie. Umawiają się przykładowo z kilkoma firmami transportowymi z różnych miast czy nawet województw. Każdy z pracodawców składa w swoim urzędzie pracy wniosek o oświadczenie w nadziei pozyskania pracownika. A ten idzie do tej firmy, która uzyska zgodę najszybciej i – najpewniej – przedstawi najlepsze warunki. - To utrudnia pracodawcom planowanie zadań – mówi przedstawicielka RIG. 

Kliknij i sprawdź ile oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemcy złożyli w 2017 roku pracodawcy na Śląsku

Sami cudzoziemcy przysparzają też pracodawcom innych problemów. RIG odnotował przypadki przedstawiania przez Ukraińców kilku zezwoleń na pracę w charakterze kierowcy ciężarówki wystawionych na jedno prawo jazdy z tym samym numerem. Tak sfabrykowane dokumenty przedkładali nawet ludzie, którzy w ogóle nie siedzieli na kierownicą ciągnika siodłowego. Gdyby zostali wysłani w trasę, mogliby bez przeszkód jeździć po całej Europie narażając na szwank nie tylko swoje zdrowie i życie, ale też majątek firmy i przewożony towar. Dlatego firmy transportowe chcąc zabezpieczyć się przed ewentualnymi kłopotami, zaczęły organizować na zamkniętych terenach wewnętrzne testy umiejętności kierowców przed przekazaniem samochodu. Praktyka szybko weryfikuje, czy ktoś rzeczywiście potrafi jeździć tirem.

Sygnały przedsiębiorców, w tym te dotyczące cudzoziemców zbiera Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach i porusza je chociażby podczas corocznego organizowanego przez siebie Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorców w Katowicach. - Staramy się zawsze umieszczać w agendzie najbardziej palące problemy. Ale nie zapraszamy przedsiębiorców, przedstawicieli instytucji rządowych czy samorządowych tylko po to, by sobie porozmawiać. Po każdym kongresie spisujemy rekomendacje i wysyłamy je do wszystkich, którzy mają wpływ na sytuację MŚP – mówi Marlena Miąsko.

Jej zdaniem jednym z tematów wartych rozważenia jest stworzenie wspólnego systemu rejestracji wniosków, który umożliwiałby urzędom sprawdzenie, czy dany cudzoziemiec starający się o pracę w jednym mieście już przypadkiem nie robi tego samego w innym miejscu. Pracodawcy mieliby przynajmniej świadomość, że ich potencjalny pracownik szuka jeszcze innych posad.

Ale reagować na sytuację starają się też urzędy pracy oraz administracja rządowa. Dla przykładu Powiatowy Urząd Pracy w Katowicach przesunął w ramach swoich kadr siedem osób do obsługi przedsiębiorców zamierzających zatrudnić cudzoziemców na podstawie oświadczeń. - Spada stopa bezrobocia, zatem mniej osób potrzebnych jest do obsługi osób bezrobotnych – wyjaśnia Małgorzata Ormiańska z PUP Katowice.

Śląski Urząd Wojewódzki wyodrębnił specjalną komórkę - oddział ds. zatrudnienia cudzoziemców. - Zawnioskowaliśmy także o uzupełnienie etatów – mówi Alina Kucharzewska.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jeszcze na początku roku zapowiedziało powstanie prawie 300 nowych etatów do obsługi wydawania zezwoleń. Wiceminister Stanisław Szwed mówił, że na portalu praca.gov.pl zostały już udostępnione wszystkie formularze elektroniczne wzorów wniosków. - Wkrótce zostanie uruchomiona elektroniczna usługa udostępniająca dane dotyczące cudzoziemców i podmiotów powierzających im wykonywanie pracy na rzecz uprawnionych instytucji – dodał wiceminister.