Reklama zamknie się automatycznie po 5 sekundach
Każdy region posiada swoje regionalne tradycje oraz przysmaki. Tak samo jest z Częstochową, ma ona swoją tradycję kulinarną oraz potrawy. Dlatego postanowiliśmy sprawdzić co do nich należy i dowiedzieć się czegoś więcej o tradycji kuchni częstochowskiej.
Omawiając temat częstochowskiej kuchni tradycyjnej, należy zwrócić uwagę na te potrawy, które przez lata były i nadal są obecne oraz popularne, a tym samym przez miejscowych uznawane za „nasze”.
Znajdą się w tym „jadłospisie” potrawy przyjęte z zewnątrz, zmienione i podawane „po częstochowsku”, a także te nieliczne, których trudno szukać w innych regionach.
Podstawą pożywienia były produkty roślinne, które uprawiano w każdym gospodarstwie. Niestety, uprawianie tych ziem było utrudnione z powodu mało żyznych gleb: ubogich w próchnicę gleb bielicowych, piaszczystych, zawierających dużo żwiru i kamieni. W podziale na klasy botaniczne gleby bielicowe zaliczane są do złych i bardzo złych, jednak ze względu na brak gleb żyznych użytkowane były rolniczo.
W wieku XIX uprawiano na wiosnę jarkę: żyto, jęczmień, owies, grykę zwaną też tatarką, a na zimę: głównie żyto i pszenicę. Szczególnie popularny był groch, przez ludność szanowany i nazywany łzami Pana Jezusa. Stałe miejsce w jadłospisie miała też biała kapusta i brukiew, znana jako karpiel, kuloch, kłak oraz ziemniaki nazywane perkami i jabkami. Gatunki ziemniaków uprawiane tutaj to: pośpiechy, cerwone, modre, białe, koziegłowiaki, sampany, krowiaki i amerykany. Z roślin oleistych najpowszechniejsze były len i konopie. Hodowano przede wszystkim trzodę chlewną, a także bydło, rzadziej kozy i owce. Chętnie trzymano także drób: kury, gęsi, kaczki i indyczki. W licznych zagrodach znajdowały się pasieki dostarczające miodu.
Przy żadnym gospodarstwie nie mogło zabraknąć ogródka warzywnego, w którym siano pietruszkę, pory, selery, ogórki i sałatę.
Podczas uroczystości rodzinnych, takich jak chrzciny, wesela, pogrzeby, jadłospis wzbogacano o potrawy mięsne. Michał Federowski opisuje chrześny obiad: „Oddawszy dziecię matce, zasiadają pospołu z gośćmi do chrześnego obiadu, w którego skład wchodzi kapusta z grochem, mięso gotowane, dziewięć bułek rzannego (żytniego) chleba i nieodstępna wódka, którą na misce podając mieszają z miodem i łyżkami czerpiąc do kieliszków nalewają”. Na spożywanie bardziej urozmaiconych i bogatszych posiłków pozwalano sobie także w czasie świąt dorocznych. W czasie karnawału jadło suto kraszono słoniną, szczególnie chętnie jedzono wędzonki i wieprzowinę, a także pieczone i smażone na smalcu placki i pączki. Na Wielkanoc przygotowywano wszelkiego rodzaju mięsa pieczone, szynki, kiełbasy i wyroby z ubitego specjalnie na tę okazję prosiaka, pieczono baby wielkanocne i mazurki, przygotowywano też barszcz z kiełbasą lub jajkiem.
Wśród tradycyjnych potraw wigilijnych znajdziemy zupy, m.in. siemieniatkę z kaszą jaglaną, z mlekiem i miodem, żur z grochem lub z grzybami, inne potrawy, jak kapustę z grochem i grzybami, kluski z mlekiem, grzyby smażone w oleju i gotowane owoce suszone, a także kaszę z grzybami i płatki – kluski tatarczane z makiem − oraz garus gotowany z suszonych śliwek, podawany z fasolą lub ziemniakami. W czasie postów ograniczano się do spożywania chleba i żuru z ziemniakami, a z początkiem XX wieku zaczęto jeść także śledzie marynowane. Zupą, która jadana była zarówno na co dzień, jak i w święta, był żur. Żur, który w większości polskich regionów był daniem postnym, w Częstochowie i okolicach stał się codziennym pożywieniem ubogiej ludności wiejskiej. Zakwas przygotowywany był z mąki żytniej, czasami z dodatkiem otrębów. Aby danie nie było monotonne, podawano je na różne sposoby: z tłuczonymi ziemniakami, chrzanem lub smażoną cebulą, a podczas wieczerzy wigilijnej − z grzybami. Tradycja spożywania żuru z grzybami w okolicach Częstochowy jest bardzo stara. Potrawa na stałe zagościła w tutejszym jadłospisie i znana jest pod nazwą żuru jurajskiego z grzybami. Zakwas dodawano do uprzednio przygotowanego wywaru z suszonych grzybów, cebuli, listka laurowego, pieprzu ziarnistego i ziela angielskiego.
Jak przygotować kawior po żydowsku? Wątróbkę opłukać, osuszyć. Cebulę obrać, pokroić w piórka, podsmażyć na maśle razem z wątróbką. Odstawić do wystudzenia. Jaja ugotować, obrać. Następnie wszystkie składniki pokroić w drobną kostkę, posiekać szczypiorek. Doprawić solą i pieprzem, wymieszać na jednolitą masę. Wstawić do lodówki, by masa stężała. Podawać z macą lub razowym chlebem.
Chcesz spróbować tej zupy? Oto przepis: wodę zagotować, lekko osolić. Zieleninę umyć, drobno pokroić i wrzucić do wrzątku. Słoninę pokroić w kostkę, podsmażyć, dodać drobno pokrojoną cebulę. Wszystko razem usmażyć. Dodać mąkę i sporządzić zasmażkę, którą należy rozprowadzić lekko wodą i dodać do zupy. Doprawić solą, pieprzem i sokiem z cytryny lub octem.
Cisto marchewkowe to bardzo popularne ciasto, ale jak przygotować je po częstochowsku? Tutaj znajdziecie przepis: marchew zetrzeć na tarce na małych oczkach, przełożyć do miski z cukrem, żółtkami, mąką, olejem, proszkiem do pieczenia i pokrojonymi śliwkami. Białka ubić na sztywną pianę i połączyć z resztą składników. Wyrobić delikatnie na jednolitą masę i przełożyć do blaszki. Piec ok. 35 min. w temperaturze 180oC.
Cymes jest świetnym dodatkiem do różnego rodzaju mięs. słowo „cymes” oznacza coś pysznego, coś przesadnie wymyślnego. ta słodka i soczysta potrawa jest często poddawana długiemu duszeniu lub pieczeniu w niskich temperaturach, aż nabierze złotego koloru i wspaniałego smaku, symbolu szczęśliwego roku. pokrojona w talarki marchewka ma tu imitować monety, wróżąc tym samym dostatek pieniędzy przez cały rok. Jak przygotować ? Cebulę podsmażyć na maśle, aż zmięknie. Marchewkę obrać, pokroić w talarki i dodać do cebuli razem z pokrojonymi na małe kawałki suszonymi owocami. Wszystko zalać sokiem z pomarańczy. Dodać miód, startą skórkę z pomarańczy, zagotować i dusić na małym ogniu, aż marchewka i owoce będą miękkie. Doprawić solą, pieprzem oraz cynamonem.
Danie to stanowiło podstawę świątecznego jadłospisu mieszkańców lelowa, będąc lokalną, niekoszerną wersją żydowskiego czulentu.
Jak przygotować? Żeberka podzielić na mniejsze kawałki i razem ze skrzydełkami zamarynować w przyprawach oraz połowie czosnku (najlepiej dzień wcześniej). Ziemniaki umyć, obrać i zetrzeć na drobnej tarce. Cebulę i resztę czosnku obrać, drobno pokroić w kostkę i dodać do startych ziemniaków wraz z jajami. Doprawić solą, pieprzem i majerankiem. Całość dokładnie wymieszać. Tłuszczem wysmarować żeliwny garnek. Włożyć część masy i ułożyć żeberka ze skrzydełkami. Czynność tę powtarzać do zużycia surowców. Garnek przykryć, włożyć do piekarnika i piec 10 godzin w temperaturze 120 stopni.
Tradycyjny, żydowski czulent przyrządzano z koszernego mięsa jagnięcego lub gęsiego. ze względu na religijny zakaz wykonywania prac w okresach świątecznych, przyrządzano go przed świętami, przechowywano w szabaśniku – specjalnej części pieca, a później jedynie odgrzewano, dzięki czemu potrawa zyskiwała na smaku.
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu slaskibiznes.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Szanowny Czytelniku!
Chcemy dostarczać Ci coraz lepsze materiały dziennikarskie i udoskonalać funkcje naszego serwisu. Do tego są nam potrzebne Twoje zgody na lepsze dopasowanie treści marketingowych do Twoich potrzeb. Dzięki nim możemy pozyskiwać środki na rozwój naszego portalu. Dlatego poniżej przedstawiamy Ci informacje dotyczące naszej polityki bezpieczeństwa i przysługujących ci praw:
25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”).
Informujemy, iż: administratorem Twoich danych osobowych będzie TuPolska Sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku, ul. 3 Maja 30, 44-200 Rybnik.
Wyznaczyliśmy Inspektora ochrony danych, z którym kontakt jest możliwy za pomocą adresu e-mailowego: [email protected].
Twoje dane osobowe będą przetwarzane w celu:
Dane osobowe mogą być udostępniane organom państwowym na ich żądanie na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, lub innym osobom i podmiotom współpracującym- tj. podwykonawcom świadczącym na naszą rzecz usługi, w szczególności usługi informatyczne, prawne, inne usługi pomocnicze (na podstawie zawartych umów powierzenia przetwarzania danych osobowych).
Twoje dane osobowe będą przetwarzane do czasu wycofania zgody. A w przypadku zbierania danych dla celów dokonywania analiz i badań statystycznych do czasu zgłoszenia skutecznego sprzeciwu.
Posiadasz prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych (od 25 maja 2018), prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W celu skorzystania z powyższych praw należy skontaktować się z Inspektorem ochrony danych
Masz prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, gdy uznasz, iż przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.
Podanie danych osobowych jest dobrowolne aczkolwiek niezbędne do świadczenia usług na Twoją rzecz. Brak podania danych uniemożliwi nam świadczenie usług.
Twoje dane osobowe są przetwarzane w sposób zautomatyzowany w tym również w formie profilowania. Konsekwencją takiego przetwarzania będzie prowadzenia działań marketingowych oraz handlowych dopasowanych do Twoich potrzeb i zainteresowań.
W związku z powyższym prosimy o zaznaczenie pola: „zgadzam się”, w przypadku wyrażenia zgody na przetwarzanie danych osobowych w celach marketingowych (w tym analizowanie oraz profilowanie w celach marketingowych) przez TuPolska Sp. z o.o. Dane osobowe zbierane są w ramach korzystania z usług, ze stron internetowych oraz zapisywanych w plikach cookies.
Zostałem/am zapoznany/a z pouczeniem dotyczącym z prawa dostępu do treści moich danych i możliwości ich poprawiania. Przyjmuję do wiadomości, że mogę w dowolnym momencie wycofać tę zgodę. Wycofanie przeze mnie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie mojej zgody przed jej wycofaniem
