Dlaczego wybory samorządowe są tak ważne dla lokalnej społeczności? Rozmawiamy z politologiem

Jak zaznacza politolog, dr Tomasz Słupik wybory samorządowe są ważne z trzech głównych powodów:

1) Na poziomie samorządowym są zaspokajane podstawowe potrzeby mieszkańców

Wybory są ważne przede wszystkim dlatego, że na tym poziomie samorządowym zaspokajana jest większość potrzeb mieszkańców. Są to usługi publiczne, między innymi pomoc społeczna czy edukacja. W większości wypadków jest to realizowane na poziomie miasta, więc to miasto jest organem, który te usługi dostarcza – mówi dr Tomasz Słupik.

2) W wyborach wybierani są NASI przedstawiciele do działań w samorządzie

Mieszkańcy, obywatele wybierają swoich przedstawicieli, czy to do rady czy w postaci prezydenta. W dużej mierze, albo nawet przede wszystkim dają legitymację tym, którzy w ich imieniu rządzą. Władza nie wyłania się sama, kreują ją ludzie. Raz, że są wybierani, a dwa to jak realizują tę misję w imieniu obywatele – komentuje politolog.

3) Plany samorządu mają duże znaczenie dla mieszkańców

Im większa jednostka, większe miasto tym ważniejsza jest strategia rozwoju. Miasta, które dysponują milionami, a nawet miliardami, to ich polityka inwestycyjna to są olbrzymie przedsięwzięcia. Często są one współfinansowane ze środków unijnych. Samorząd to też kwestia przyciągania funduszy na poszczególne inwestycje. Te inwestycje zapewniają mieszkańcom między innymi miejsca pracy, dlatego tak ważna jest ta rola samorządu. Tych ról jest oczywiście więcej, należy tutaj dodać chociażby działania na rzecz kultury w danym mieście lub też sportu. Tych obszarów działania samorządu jest oczywiście bardzo dużo. Można zaryzykować tezę, z pewną dozą przesady, że tak naprawdę nie ma obszaru życia, w której samorząd nie byłby aktywny czy nie realizowałby pewnego rodzaju usług – dodaje dr Tomasz Słupik.

Nie zdajemy sobie sprawy z roli samorządu

Politolog Tomasz Słupik zwrócił uwagę na to, że mieszkańcy miast często nie zdają sobie sprawy z tego, jak ważna jest rola samorządu lokalnego. W opinii mieszkańców panuje przekonanie, że samorząd lokalny nie ma własnego zdania, a wszystkie opiera się na decyzjach, które zapadają w Warszawie. Mieszkańcy nie wiedzą czym zajmuje się samorząd, skąd ma pieniądze i na co one są przeznaczane. Ta świadomość mieszkańców musi się zmienić, obywatele muszą zrozumieć, że ich lokalny samorząd jest dla nich samych kluczowy.

Ta rola samorządu jest dla obywateli kluczowa. Mam wrażenie, że obywatele nie zdają sobie z tego sprawy. Samorząd z jednej strony się chwali, uważa się za najbardziej udane dziecko polskiej transformacji, a z drugiej strony ludzie mają taki odruch, że to jednak gdzieś w Rządzie podstawowe rzeczy się rozstrzygają, a samorząd jest tak naprawdę ogniwo pośrednie. Nie do końca wiadomo, po co ono jest, skąd ono się bierze, skąd są pieniądze na działania – to w świadomości obywateli ciągle się nie przebiło. Samorząd jest tak naprawdę kluczowy, na każdym szczeblu. Od miasta, przez powiat do szczebla wojewódzkiego. Każdy szczebel ma inne zadania, ale wszystkie są kluczowe dla mieszkańców – mówi dr Tomasz Słupik.

Najważniejsze wybory ostatnich lat?

Tegoroczne wybory samorządowe mogą być jednymi z najważniejszych w ostatnich latach. Ma to związek z funduszami europejskimi (RPO), ale także z KPO (Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności). Kluczowy wydaje się podział środków w ramach RPO, ponieważ póki co Polska dostaje tych pieniędzy z Unii Europejskiej jeszcze dużo, ale już niedługo się to zmieni, ponieważ Polska przekroczy średnią europejską dochodu i wówczas te dotacje będą mniejsze. To właśnie od działań samorządu zależeć będzie na co przeznaczone zostaną środki unijne i jak zostaną one wykorzystane.

Nie tylko środki unijne, ale także KPO. Te inwestycje będą realizowane w gminach, miastach. Ludzie będą mieli namacalny przykład tego. Pieniądze z KPO nastawione są na klimat i zdrowie. Natomiast zawsze programy unijne są kierowane na poszczególne przedsięwzięcia -mówi politolog z UŚ w Katowicach.

Wybory parlamentarne a samorządowe

Wpływ wyborów parlamentarnych odbija się na wybory samorządowe na kilku płaszczyznach. Zdaniem Tomasza Słupika, podczas kampanii wyborczej w 2023 roku, te emocje były tak duże i ludzie tak byli zaabsorbowani kampanią, że teraz ta kampania jest „niemrawa”. Czy wybory parlamentarne mają bezpośredni wpływ na wyniki wyborów samorządowych? Politolog ma nadzieję, że polityka centralistyczna się skończyła.

Mam nadzieję, że ta polityka, że ktoś biega z czekami i wręcza je samorządom, które sympatyzują z partią rządzącą, a pozostałych karze, się już skończyła. Uważam, że ta zła praktyka, zgodnie z obietnicami miała się skończyć – mówi ekspert.

Samorząd od wielu lat boryka się z problemami finansowymi. Brakuje funduszy nie tylko na inwestycje, ale na takie przyziemne sprawy jak edukacja.

Samorząd miał dostać dodatkowe pieniądze. Teraz będzie 25 lat od wprowadzenia samorządu na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. To jest nie tylko czas dyskusji, ale zastanowienia się jakie nowe źródła finansowania powinny trafić do samorządu. W samorządzie co trzecia złotówka na edukację idzie z budżetu na inwestycje, dlatego na inne potrzeby brakuje. Dlatego to jest czas, aby w samorządzie zostało więcej pieniędzy, powinno być nowe źródło finansowania, np. podatek VAT – zaznacza politolog.

Praktyka centralistyczna ma stać się reliktem przeszłości. Teraz ma być inaczej. Coraz mniej jest włodarzy lokalnych z legitymacją partyjną. Kandydaci odcinają się od swojej partii lub zakładają lokalne komitety wyborcze.

Ta praktyka centralistyczna, ona już słusznie odejdzie w przeszłość. Przynajmniej na tym poziomie podstawowego zaspokajania potrzeb, te pieniądze będą z budżetu państwa oraz ze źródeł własnych samorządu. Aktualnie prezydentów lub burmistrzów z legitymacją partyjną jest zdecydowanie mniej niż więcej, a nawet jeśli są to w tej kampanii tego szyldu partyjnego nie używają. Nawet politycy partyjni tworzą ugrupowania lokalne. Najbardziej upartyjniony jest Sejmik Wojewódzki. To tam zazwyczaj jest odzwierciedlenie tej sytuacji z polskiego rządu – dodaje dr Tomasz Słupik.

Co z frekwencją?

Frekwencja w wyborach parlamentarnych zaskoczyła pozytywnie nas wszystkich. Czy podobnie może być podczas wyborów samorządowych? Zdaniem eksperta, nie ma co się spodziewać dużego wzrostu frekwencji. Raczej można mówić o małym wzroście, aniżeli skoku frekwencyjnym. W 2018 roku frekwencja w wyborach samorządowych wyniosła niespełna 49%. Warto się zmobilizować do pójścia na wybory, aby w tym roku przekroczyć próg 50%.

Jeżeli ktoś spodziewa się frekwencji takiej jak w wyborach parlamentarnych to się rozczaruje. Bo tak nie będzie. Zresztą jak popatrzymy historyczne to te wybory samorządowe, a szkoda, nie przyciągały, a więc czasami ta frekwencja jest kuriozalnie niska. Wydaje się jednak, że frekwencja będzie wyższa, bo jest taki trend, że każde wybory mobilizują coraz więcej mieszkańców. Jeżeli będzie 50%, lub trochę ponad to będzie dobrze. Nie spodziewajmy się jednak 60% lub więcej. Może być wzrost frekwencyjny, ale skok to za dużo powiedziane – mówi dr Tomasz Słupik.

Jest wiele powodów, dla których wybory samorządowe są ważne dla społeczności lokalnej. To nasz wybór decyduje o tym, kto będzie decydował przez kolejne lata o rozwoju miasta lub powiatu. Aby nasz głos wśród tłumu miał jakieś znaczenie potrzebna jest nasza obecność w lokalu wyborczym w dniu wyborów samorządowych, a te już 7 kwietnia.

Materiał oryginalny: https://www.rybnik.com.pl/wiadomosci,dlaczego-wybory-samorzadowe-sa-tak-wazne-dla-lokalnej-spolecznosci-rozmawiamy-z-politologiem,wia5-3339-58521.html