Bliżej ogromnej inwestycji w Rudzie Śl. "Wielki Piec szansą na efektywną transformację"

O tym, że Ruda Śląska otrzyma 75,6 mln zł na przebudowę i rozbudowę zespołu obiektów Wielkiego Pieca Huty "Pokój" wraz z zagospodarowaniem terenu, pisaliśmy w grudniu 2023 roku.

66,2 mln zł będzie pochodzić z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, a blisko 9,5 mln zł - z budżetu państwa. Całość inwestycji szacowana jest na ponad 98,1 mln zł i ma zakończyć się do końca 2026 r. <<Ruda Śląska w dziesiątce szczęśliwców. Wielki Piec huty "Pokój" ocalony>>.

Przypomnijmy, że do dofinansowania w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji - na łączną kwotę ponad 277 mln zł - wybrano 10 projektów. Dzięki tym środkom możliwe stanie się ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu <<Poprzemysłowe obiekty rozwiną Śląskie. Na te projekty przypłyną miliony z Brukseli>>.

Jest koncepcja rewitalizacji Wielkiego Pieca

Przypomnijmy: Wielki Piec zostanie przebudowany i zagospodarowany zgodnie z koncepcją wyłonioną w konkursie w 2019 roku <<Ruda Śląska: wiadomo, w co zmieni się Wielki Piec Huty. Międzynarodowy konkurs rozstrzygnięty>>.

Zakłada ona powstanie platformy widokowej wraz ze ścieżką dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu "zawieszonego" w powietrzu, w którym znajdzie się m.in. część ekspozycyjna i wystawiennicza oraz strefa wypoczynku, spotkań i gastronomii.

Dodatkowo budynek ma mieć tzw. "zielony dach", który pozwoli na zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej i retencję wód deszczowych. Z kolei istniejąca rampa kolejowa zostanie przebudowana na obiekt o funkcji biurowej. Zaplanowano również plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej i ogród edukacyjny, a także budowę parkingu i obiektów małej architektury. Będzie to jedna z największych inwestycji realizowanych w mieście.

Realizacja prawie 100-milionowej inwestycji w Rudzie Śląskiej coraz bliżej

O szczegółach inwestycji poinformowali 27 lutego Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego oraz Michał Pierończyk, Prezydent Miasta Ruda Śląska.

- Projekt jest bardzo skomplikowany, ale jestem przekonany, że efekt będzie oszałamiający. Powstanie przestrzeń, która wypełni się życiem kulturalnym, społecznym i gospodarczym, odmieni wizerunek miasta – marszałek Jakub Chełstowski.

Zaznaczył, że Wielki Piec, który kiedyś dawał miejsca pracy, jest teraz wielką nadzieją na efektywną transformację gospodarczą.

- Ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych i nadanie nowych funkcji temu zabytkowi to z pewnością wielkie wyzwanie, ale jestem pewien, że ta inwestycja jest konieczna, by z jednej strony zmienić oblicze Rudy Śląskiej, a z drugiej chronić poprzemysłowe dziedzictwo dla kolejnych pokoleń – zaakcentował Michał Pierończyk, prezydent Rudy Śląskiej.

Wielki Piec, 60-metrowy kolos - symbol polskiego hutnictwa XX wieku - szansą na transformację gospodarczą Rudy Śląskiej

Jak podkreśla rudzki magistrat, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miasta działki, na których stoi Wielki Piec, są oznaczone symbolem 34 UP, co oznacza tereny zabudowy usługowej o charakterze publicznym z przeznaczeniem gruntów pod obiekty usługowe, przede wszystkim kulturalne, rekreacyjne czy gastronomiczne.

– Taki rodzaj zagospodarowania przewidzieliśmy w konkursie – mówi Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków. – Wielki Piec ma być dostępny dla mieszkańców, którzy znajdą tutaj miejsce zarówno na to, by odpocząć np. przy filiżance kawy, posłuchać koncertu, obejrzeć wystawę czy popatrzeć na piękną panoramę Śląska. Ze szczytu Wielkiego Pieca można dojrzeć nawet Beskidyi.

Wstępne szacunki przewidują, że obiekt będzie odwiedzało rocznie ok. 10. tys. osób, co ma generować rozwój innych branż, zwłaszcza okołoturystycznych.

– Jestem przekonany, że 60-metrowy kolos, symbol polskiego hutnictwa XX wieku będzie istotnym punktem na mapie turystycznej nie tylko naszego regionu, ale i całej Europy – mówi prezydent Michał Pierończyk.

Historia Wielkiego Pieca w Rudzie Śl.

Przypomnijmy, że Wielki Piec Hutniczy wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Obiekt uruchomiono w 1968 roku, co zarejestrowała nawet Polska Kronika Filmowa. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania Wielki Piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 roku. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.

Kolejna modernizacja urządzenia miała miejsce w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje”, przekształcone wkrótce w Stalmag Sp. z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu Wielkiego Pieca, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisany został do rejestru zabytków.

Ruda Śląska właścicielem Wielkiego Pieca od 2018 roku

Pod koniec 2018 roku formalnym właścicielem Wielkiego Pieca wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto.

Wielki Piec pozyskało poprzez zamianę nieruchomości ze spółką Stalmag, która otrzymała prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”. W zamian, na takich samych zasadach, miasto nabyło obiekt Wielkiego Pieca wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą. Różnica w wartościach obu nieruchomości wynosiła ponad 90 tys. zł. które zostały już przez miasto zapłacone <<Ruda Śląska: Wielki Piec przejęty przez miasto>>.

Koncepcja rewitalizacji Wielkiego Pieca

Po paru miesiącach został ogłoszony międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego zagospodarowania, do którego zgłosiło się 96 pracowni projektowych i architektów. Autorem najlepszego projektu okazał się „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa.

W 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” został wpisany na Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage).

Mimo, iż obiekt od lat pozostaje niedostępny, miasto w miarę możliwości organizowało wydarzenia skierowane przede wszystkim do miłośników industrialu.