„Kartel ciężarówkowy”. Prawnik radzi: to ostatni dzwonek na pozwy w sprawie odszkodowań

Redakcja: Na czym polegał proceder tzw. kartelu ciężarówkowego?

Mecenas Daniel Reck: – Sprawa „kartelu producentów ciężarówek” w latach 1997-2011 polegała na tym, że czołowi europejscy producenci ciężarówek – m.in. MAN, Daimler – produkujący m.in. Mercedesy, Fiat Chrysler, Iveco, Volvo, Renault, PACCAR, DAF czy Scania – uzgadniali między sobą ceny nowych samochodów ciężarowych w masie od 6 do 16 ton oraz powyżej 16 ton. Chodzi zarówno o samochody ciężarowe skrzyniowe, jak i ciągniki siodłowe, co zostało stwierdzone przez Komisję Europejską m.in. w decyzji z dnia 19 lipca 2016 roku – sprawa AT.39824 – samochody ciężarowe.

Co to w praktyce oznaczało dla przedsiębiorców?

Nabywcy nowych samochodów ciężarowych m.in. w krajach Unii Europejskiej płacili zawyżone – ze względu na brak prawidłowej konkurencji – ceny za nowe samochody ciężarowe wymienionych producentów. Po decyzji Komisji Europejskiej kupujący mają ułatwione zadanie w dochodzeniu odszkodowania, będącego równowartościową nieuzasadnionego podwyższenia cen nabytych pojazdów ciężarowych.

Do wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 lipca 2019 roku istniały poważne wątpliwości czy producentów ciężarówek można pozywać nie tylko w kraju ich głównej siedziby, ale także w kraju, gdzie zafałszowano ceny nowych pojazdów ciężarówek, czyli np. w Polsce. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej opowiedział się za drugim z wariantów, umożliwiając tym samym dochodzenie roszczeń także w krajach, gdzie ceny zafałszowano.

Jeżeli więc dana firma zakupiła lub wzięła w leasing samochód ciężarowy, samochód ciężarowy skrzyniowy lub ciągnik siodłowy wyprodukowany przez MAN, Daimler, Fiata Chrysler, CNH, Iveco, Volvo, Renault, PACCAR, DAF czy Scanię w latach 1997-2011, najprawdopodobniej została poszkodowana w wyniku zmowy cenowej wymienionych producentów. 

Pokrzywdzona firma może zatem złożyć pozew o odszkodowanie. Co jest potrzebne do dochodzenia roszczeń?

Przede wszystkim konieczny jest wykaz zakupionych bądź wziętych w leasing pojazdów ciężarowych, zakupionych w latach 1997-2011, wraz z cenami ich nabycia. Pomocne będą także tzw. dowody nabycia poszczególnych pojazdów jako nowych – np. umowy, faktury VAT itp. Następnie należy sporządzić opinię biegłego z zakresu ekonomii i konkurencji, który określi jaka byłaby realna cena zakupionych pojazdów, gdyby nie istniejąca zmowa cenowa producentów. To ta kwota różnicy ostatecznie będzie zasądzona na rzecz nabywców pojazdów ciężarowych. 

Czas na składanie takich pozwów szybko jednak ucieka.

A razem z nim bardzo duże pieniądze.

Mówimy tutaj o odszkodowaniu sięgającym od 10 do 20 proc. za każdy zakupiony w ramach procederu samochód. Hipotetycznie – przy nabyciu pięciu ciężarówek o wartości 150 tys. złotych, daje to kwotę odszkodowania na poziomie od 75 do 150 tys. złotych. W dobie koronawirusa i spowodowanego nim kryzysu, dla wielu firm może to stanowić spory zastrzyk gotówki potrzebnej do dalszego funkcjonowania. Niestety, roszczenia z tytułu odszkodowań wynikających z działań kartelu ciężarówkowego w latach 1997-2011 mogą się przedawnić się już 27 czerwca 2020 roku.

Co to oznacza?

Że pozwany producent pojazdów ciężarowych będzie mógł podnieść zarzut przedawnienia, który spowoduje, że nawet jeżeli faktycznie wyrządzono nam szkodę działaniem kartelu samochodów ciężarowych i co do zasady mieliśmy rację, to i tak – ze względu na sam upływ czasu – powództwo zostanie oddalone, nawet w całości.

Trzeba także pamiętać, że inne sposoby przedłużania tegoż terminu, takie jak zawezwanie do próby ugodowej, mają charakter niepewny i nie muszą przesądzić o skutecznym przesunięciu powyższego terminu.

Krótko mówiąc, to już ostatni dzwonek na przygotowanie pozwu?

Zdecydowanie. Z praktyki działań naszej Kancelarii wynika, że analiza oraz przygotowanie pozwu w sprawie odszkodowań za działania kartelu ciężarówkowego wynosi około 14-21 dni. Stąd zgłoszenie się do specjalistów góra w drugim tygodniu czerwca 2020 roku to w istocie ostatni moment, kiedy można w sposób możliwie najlepszy przygotować pozew w sprawie kartelowej i ubiegać się o zwrot pieniędzy.