W 2022 roku więcej wypadków w kopalniach. Wyższy Urząd Górniczy przedstawia liczby

Jak wynika z raportu, opublikowanego przez Wyższy Urząd Górniczy, w 2022 r. w górnictwie odnotowano wzrost wypadkowości ogółem o 0,3% w porównaniu do 2021 r., tj. z 2 078 do 2 085 wypadków. Wpływ na to miało zwiększenie się o 2,6% liczby wypadków w górnictwie węgla kamiennego, z 1 773 wypadków zaistniałych w 2021 r. do 1 819 zaistniałych w 2022 r. 

W pozostałych rodzajach górnictwa w 2022 r. odnotowano spadek wypadkowości ogółem:

• w kopalniach rud miedzi ze 185 wypadków zaistniałych w 2021 r., do 174 zaistniałych w 2022 r.;
• w górnictwie odkrywkowym z 51 wypadków w 2021 r. do 50 wypadków w 2022 r.;
• górnictwie otworowym wraz z zakładami wykonującymi roboty geologiczne z 38 wypadków w 2021 r. do 28 wypadków w 2022 r.;
• pozostałych zakładach górniczych i zakładach [1] z 31 wypadków w 2021 r. do 14 wypadków w 2022 r.

Głównymi przyczynami wypadków ogółem w 2022 r. były:

• potknięcie, poślizgnięcie lub przewrócenie się osób (31,9%);
• uderzenie narzędziami pracy oraz o inne przedmioty (16,9%);
• spadnięcie, stoczenie, osunięcie się mas i brył skalnych, opad skał ze stropu i ociosu lub zawał (16,9%);
• upadek, stoczenie, obsunięcie się przedmiotów/materiałów (10,5%).
  
  

Wykres 1. Wypadki ogółem w górnictwie w latach 2018-2022

Wykres 2. Wskaźniki wypadkowości ogółem na 1000 zatrudnionych w latach 2018-2022[2]

W 2022 r. w górnictwie odnotowano również wzrost ilości wypadków śmiertelnych i ciężkich w porównaniu do 2021 r. Wypadkowość śmiertelna wzrosła z 13 do 30 wypadków, natomiast wypadkowość ciężka z 9 do 12 wypadków. Wszystkie wypadki ciężkie w 2022 r. zaistniały w górnictwie węgla kamiennego.

W górnictwie węgla kamiennego liczba wypadków śmiertelnych wzrosła z 9 wypadków zaistniałych w 2021 r. do 22 wypadków zaistniałych w 2022 r. Odnotowano także wzrost liczby wypadków ciężkich z 3 wypadków w 2021 r. do 12 wypadków w 2022 r. Wpływ na wypadkowość śmiertelną i ciężką w górnictwie węgla kamiennego w 2022 r. miały katastrofy, które wystąpiły:

• w dniu 20.04.2022 r., JSW S.A. KWK Pniówek - wybuch metanu i pożar (9 wypadków śmiertelnych, 7 ciężkich, 30 powodujących czasową niezdolność do pracy, 7 pracowników poszukiwanych);
• w dniu 23.04.2022 r., JSW S.A. KWK Borynia-Zofiówka Ruch Zofiówka - tąpnięcie i wydzielanie się metanu do wyrobisk (10 wypadków śmiertelnych).

W górnictwie rud miedzi liczba wypadków śmiertelnych pozostała na tym samym poziomie (po 2 wypadki śmiertelne). Z kolei wśród wypadków ciężkich odnotowano spadek w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego (4 wypadki ciężkie w 2021 r., nie odnotowano wypadków ciężkich w 2022 r.).

W górnictwie odkrywkowym w analizowanym okresie zaobserwowano wzrost wypadkowości śmiertelnej (5 wypadków śmiertelnych zaistniałych w 2022 r. wobec 2 wypadków śmiertelnych zaistniałych 2021 r.), zmalała natomiast wypadkowość ciężka (nie odnotowano wypadków ciężkich w 2022 r. wobec 2 takich wypadków w 2021 r.).

W górnictwie otworowym wraz z podmiotami wykonującymi roboty geologiczne zarówno w 2021 r. jak i w 2022 r. nie wystąpiły wypadki śmiertelne i ciężkie.

W pozostałych rodzajach górnictwa zaistniał jeden wypadek śmiertelny. W 2022 r. wypadkowi uległ pracownik likwidowanej kopalni cynku i ołowiu ZGH „Bolesław” S.A. Kopalnia Olkusz-Pomorzany.

Analiza przyczyn wypadków śmiertelnych i ciężkich

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, zarządzeniem nr 11 z dnia 22 kwietnia 2022 r., powołał Komisję dla zbadania przyczyn i okoliczności wybuchu metanu oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 20 kwietnia 2022 r. w JSW S.A. KWK „Pniówek” w Pawłowicach oraz, zarządzeniem nr 12 z dnia 25 kwietnia 2022 r., powołał Komisję dla zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia i wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 23 kwietnia 2022 r. w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka” Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju.

Nadal trwają prace Komisji badającej przyczyny i okoliczności wypadku w JSW S.A. KWK „Pniówek”, natomiast Komisja badająca przyczyny i okoliczności wypadku w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka” Ruch „Zofiówka” zakończyła prace i w dniu 27 października 2022 r. przedstawiła ustalenia dotyczące przyczyn zaistnienia wstrząsu, który spowodował tąpnięcie wraz z wypłynięciem metanu w znacznych ilościach oraz wypadek zbiorowy:

Zaistniały w dniu 23 kwietnia 2022 r. o godzinie 339 w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka” Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju, wstrząs o energii sejsmicznej 4x106 J, który spowodował rozległe skutki - tąpnięcie, wypływ metanu i wypadek zbiorowy - nastąpił w wyniku uaktywnienia się stwierdzonego w zachodniej części partii „D” uskoku o wygasającym zrzucie.

Przyczyną wypadku zbiorowego (10 wypadków śmiertelnych) był wypływ metanu i utworzenie się atmosfery niezdatnej do oddychania oraz dynamiczne oddziaływanie na poszkodowanych skutków tąpnięcia, spowodowanych samoistnym wstrząsem górotworu o energii 4x106 J.

Analiza pozostałych wypadków śmiertelnych i ciężkich zaistniałych w 2022 r. wykazała dominującą rolę „czynnika ludzkiego” i wskazała następujące przyczyny ich zaistnienia:

• praca pod wpływem alkoholu;
• nie stosowanie środków ochrony indywidualnej;
• przebywanie w miejscu niedozwolonym;
• brak należytego nadzoru przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych;
• prowadzenie robót niezgodnie z instrukcją;
• stosowanie niebezpiecznych metod pracy;
• zła organizacja pracy;
• jazda na przenośniku nieprzystosowanym do jazdy ludzi;
• brak należytej ostrożności.

Wykres 3. Wypadki śmiertelne w górnictwie w latach 2018-2022

Wykres 4. Wypadki ciężkie w górnictwie w latach 2018-2022

Statystyki przedstawione w opracowaniu nie obejmują osób poszukiwanych, w związku z wypadkiem zbiorowym zaistniałym 20 kwietnia 2022 r. w JSW S.A. KWK „Pniówek” (7 pracowników). 

[1] Dotyczy kopalni gipsu i anhydrytu, kopalni cynku i ołowiu, kopalni soli, drążenia tuneli techniką górniczą oraz zakładów prowadzących roboty w wyrobiskach zlikwidowanych zakładów podziemnych (z wyłączeniem Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń).
[2] Wskaźniki dotyczące 2022 r. zostały wyliczone na podstawie danych o zatrudnieniu z 2021 r. i mają charakter wstępny.

__

Przypomnijmy, do tragicznych wydarzeń w należących do Jastrzębskiej Spółki Węglowej kopalniach doszło w kwietniu 2022 roku.

W środę 20 kwietnia doszło do wybuchu metanu na głębokości 1000 metrów w KWK Pniówek w Pawłowicach. Do takiej samej sytuacji doszło kiedy już do rannych zeszli ratownicy górniczy. Siedmiu pracowników kopalni nadal jest zaginionych. JSW odstąpiło jednak od akcji wydobycia górników. Powrót będzie możliwy, gdy uda się opanować problem ze zbyt wysokim stężeniem metanu.

Trzy dni później, w sobotę 23 kwietnia o 3:40 w KWK Zofiówka w Jastrzębiu-Zdroju doszło do wstrząsu wysokoenergetycznego w chodniku D4a. W rejonie wypadku było 62 pracowników, 52 z nich wyszło o własnych siłach. Po 90 godzinach akcji ratownicy odnaleźli wszystkich 10 zaginionych górników, z którymi stracono kontakt po wstrząsie, żaden z nich nie przeżył.