Atal, Cavatina i Murapol - rok 2018 i prognozy dla branży okiem czołowych deweloperów

Początek roku to okres podsumowań, zamierzeń, planów, oczekiwań. Dla portalu ŚląskiBiznes.pl swoimi przemyśleniami podzieli się już prezydenci miast województwa śląskiego >>>przeczytaj<<<.

Intensywny rok odnotowała Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna >>>51 inwestycji za 2,5 mld zł<<<. Rekordami chwalą się Koleje Śląskie i Katowice Airport.

W minionych dwunastu miesiącach można było też zauważyć spory ruch na rynku deweloperskim. Na ile jednak pobieżne spostrzeżenia pokrywają się z twardymi danymi? Stąd o podsumowanie roku 2018 i podzielenie się oczekiwaniami odnośnie roku 2019 poprosiliśmy czołowych przedstawicieli branży deweloperskiej.

Odpowiedzieli giganci branży: Atal, Cavatina i Murapol, którzy realizacje mierzą setkami oddanych lokali i milionami dochodów.

Zbigniew Juroszek, prezes Atal:

W ubiegłym roku ATAL zakontraktował 2420 lokali. Najwięcej umów deweloperskich podpisaliśmy we Wrocławiu (510), Łodzi (484) i Warszawie (450). W roku 2018 przekazaliśmy rekordowe 2678 lokali mieszkalnych i usługowych, czyli o ponad 16% więcej niż w roku poprzednim. Wysoka sprzedaż i rosnąca liczba przekazań lokali sprawiły, że w trzecim kwartale 2018 roku ATAL kolejny raz z rzędu opublikował rekordowe wyniki finansowe.
Możemy się także pochwalić wysoką marżowością inwestycji – marża brutto ze sprzedaży w okresie od stycznia do września ubiegłego roku wyniosła 27%.
Naszym celem pozostaje umacnianie wiodącej pozycji na rynku, dalszy dynamiczny rozwój i inwestycja w kolejne projekty. Świadczyć o tym może przeznaczenie tylko w pierwszych dziewięciu miesiącach 2018 roku aż 135 mln zł na zakup 14 gruntów w Trójmieście, Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu, Warszawie i na Śląsku.

Jaki okiem zarządu firmy był rok 2018 dla branży?
2018 to kolejny już z rzędu rok, który mija pod znakiem dynamicznego rozwoju sektora nieruchomości. Był to również czas, kiedy deweloperzy odnotowali zyski z rekordowych poziomów sprzedaży zrealizowanych w latach poprzednich. Skumulowane środki najprawdopodobniej posłużą do inwestycji w przyszłe projekty. W ostatnich 12 miesiącach nie zabrakło też wyzwań, z którymi mierzyć się musieli deweloperzy – choćby znaczny wzrost cen materiałów, niedobór pracowników oraz rosnące płace.
W skali całej branży w 2018 roku dynamika sprzedaży widocznie spadła. Warto zaznaczyć, że okresem odniesienia był rekordowy pod względem zakontraktowanych mieszkań 2017 rok.
Nie ma jednak obaw, że mamy do czynienia z niepokojącym zjawiskiem, brak bowiem przesłanek, aby prognozować spowolnienie na rynku. Sytuacja w branży nieruchomości szczególnie od strony popytowej – jest zdrowa. O stabilności rynku świadczy także duża liczba transakcji gotówkowych – 59 proc. lokali wydanych w pierwszych trzech kwartałach 2018 r. zostało zakupionych za gotówkę.

Prognozy dla branży w roku 2019
2019 rok nie powinien przynieść większych zmian w sytuacji na rynku mieszkaniowym. Dobra kondycja branży znajduje odzwierciedlenie w wysokim popycie. Obecna sytuacja makroekonomiczna i rosnące aspiracje życiowe społeczeństwa mają znaczący wpływ na sektor nieruchomości. Polacy bogacą się i chcą mieszkać w mieszkaniach o większym metrażu i wyższym standardzie. Popyt nakierowany na własne cele mieszkaniowe stymulowany jest przez wyjątkowo niskie stopy procentowe, niskie bezrobocie oraz wzrastające wynagrodzenia. Z drugiej strony trendem silnie oddziałującym na branżę jest coraz większe zapotrzebowanie na lokale pod wynajem. Dlatego wiele osób decyduje się na inwestowanie kapitału w nieruchomości.
W ostatnich kwartałach branża nieruchomości zmagała się z zagrożeniami wynikającymi z niepewności w aspekcie administracyjnym. Wydawanie zgód i decyzji – m.in. pozwoleń na budowę czy użytkowanie – było odczuwalnie dłuższe, co wpływało na prowadzenie inwestycji i miało swoje przełożenie na poziom oferty. Czynnikiem ograniczającym podaż były także rosnące koszty inwestycji. Jednak 2019 rok powinien być dla sektora mieszkaniowego w tych aspektach korzystniejszy – stabilizują się ceny wykonawstwa i materiałów budowlanych oraz gruntów, a procesy administracyjne powinny przebiegać efektywniej.
Dzięki specustawie mieszkaniowej na horyzoncie pojawiła się perspektywa przyśpieszonej ścieżki pozyskiwania pod budowę ziem rolnych oraz niewykorzystanych dotąd terenów poprzemysłowych i pokolejowych. Przepisy pozwalają na zagospodarowanie gruntów, które do tej pory nie były brane pod uwagę przy budownictwie mieszkaniowym. Trwają prace nad nowelizacją ustawy o obrocie ziemią rolną, która może odblokować liczne grunty w największych polskich miastach. Natomiast czynnikiem hamującym i ograniczającym rozwój branży może być wejście w życie Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego w zaproponowanym przez UOKiK kształcie.

Rafał Malarz, członek zarządu Grupy Kapitałowej Cavatina Holding:

Dla polskiej Grupy Kapitałowej Cavatina Holding S.A. był to okres bardzo intensywny i pomyślny. Cavatina Holding S.A. jest jednym z liderów rynku nieruchomości komercyjnych. Opiera się wyłącznie na polskim kapitale i może się pochwalić portfelem projektów o powierzchni pół miliona metrów kwadratowych, które zamierza zrealizować do 2022 r. Od momentu rozpoczęcia działalności operacyjnej w 2015 r. inwestorowi udało się osiągnąć niebywałą skuteczność i dynamikę rozwoju, czego świadectwem jest siedem nowych projektów w największych miastach Polski takich jak Kraków, Warszawa czy Wrocław.

Spektakularnym sukcesem Cavatiny w 2018 roku było zwycięstwo w finale międzynarodowego konkursu International Property Awards w Londynie. Jest to prestiżowa, szeroko rozpoznawalna w Europie i na świecie, nagroda. Obiekt biurowy Chmielna 89, który realizowany jest przez Grupę w centrum Warszawy, otrzymał tytuł Najlepszej Międzynarodowej Realizacji Biurowej (Best International Office Development). Budynek uzyskał najwyższe noty od jury, w skład którego weszło ponad 80 ekspertów branżowych. Ocenie podlegał projekt, jakość wykonania, obsługa klienta, innowacje, oryginalność oraz kwestie środowiskowe. To bardzo duże wyróżnienie, które dowodzi, że również w Polsce inwestycje deweloperskie realizowane są na światowym poziomie.
Tegoroczne International Property Awards było jubileuszową, 25. edycją konkursu, w których oceniano inwestycje ze wszystkich regionów świata – Europy, USA, krajów arabskich, Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji i Pacyfiku.

Jaki był rok 2018 dla branży?
Dynamiczny rozwój - tak wypada podsumować 2018 rok na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Miniony rok był wyjątkowym czasem dla branży nieruchomości komercyjnych. Polska stała się bazą ekspansji wielu dużych dostawców z sektora usług dla biznesu oraz sektora IT i nowoczesnych technologii. Był to jeden z kluczowych czynników wpływających na rozwój branży.

Nikodem Iskra, prezes Murapolu:

Miniony rok był wyjątkowy dla Grupy Murapol pod wieloma względami. Rozpoczęliśmy go w nowym składzie zarządu, czemu towarzyszyło nowe podejście do biznesu, strategii działalności oraz decyzji inwestycyjnych. Przyświecająca nam wizja koncentracji wszystkich posiadanych zasobów na core businessie daje wyraźne i wymierne efekty. Wypracowane wyniki działalności operacyjnej potwierdzają trafność podjętych decyzji biznesowych, dlatego kolejne lata będą kontynuacją takiego, w naszej ocenie, najbardziej skutecznego podejścia. W długim okresie chcemy być postrzegani jako organizacja o stabilnej i zrównoważonej strategii rozwoju, konsekwentnie realizująca powtarzalne wyniki operacyjne.

Grupa Murapol w minionym roku sprzedała 3,56 tys. lokali mieszkalnych, wypracowując wynik zbliżony do poziomu z 2017 roku. W analizowanym okresie Murapol przekazał klientom 2,59 tys. lokali, czyli o ponad 125 proc. więcej r/r. W samym czwartym kwartale w wynikach finansowych firmy zostaną rozpoznane przekazania 1,39 tys. lokali, co jest rekordem w całej 17-letniej historii Murapolu.

Najwięcej, bo 545 mieszkań, Grupa sprzedała w Katowicach. Na drugim miejscu uplasował się Kraków z Wieliczką ze sprzedażą na poziomie 527 lokali mieszkalnych. 448 i 443 mieszkania znalazły nabywców odpowiednio w Łodzi oraz we Wrocławiu. Znaczącą sprzedaż lokali Murapol zrealizował także w Poznaniu – 391, Warszawie – 321 i Toruniu – 290.
Zgodnie z ogłoszoną strategią na lata 2019/2021+ Spółka chce utrzymać sprzedaż mieszkań na poziomie 3-3,5 tys. lokali rocznie.

W minionym roku Grupa Murapol przekazała klucze do 2 593 lokali mieszkalnych, co oznacza wzrost przekazań o 1 443 mieszkania, czyli o ponad 125 proc. w stosunku do poziomu wypracowanego w 2017 roku. W samym czwartym kwartale br. Grupa przekazała klientom 1 388 lokali, co stanowi rekordowy wynik w historii firmy. Najwięcej mieszkań zostało przekazanych klientom z Wrocławia – 612, Krakowa i Wieliczki – 513 oraz Warszawy – 388.

Łącznie w całym 2018 roku Murapol zaoferował 3 217 nowych mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej wynoszącej blisko 139,9 tys. mkw., powstających w 20 projektach inwestycyjnych zarówno na głównych krajowych rynkach mieszkaniowych, tj. w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Łodzi i Trójmieście, ale także w mniejszych lokalizacjach, takich jak Katowice, Gliwice, Tychy czy Wieliczka.

Na koniec 2018 roku portfel projektów w budowie Grupy Murapol był największy w dotychczasowej historii Grupy i obejmował 6 719 lokali o łącznej powierzchni użytkowej wynoszącej blisko 296,8 tys. mkw., powstających w 37 projektach. Największy udział w portfelu budowanych inwestycji ma rynek warszawski, gdzie powstaje 1 361 lokali, dalej plasują się Katowice z nieco ponad tysiącem mieszkań w budowie, a ok. 900 lokali jest realizowanych w Łodzi.
W efekcie dokonujących się w ostatnim czasie zmian polegających na koncentracji całego potencjału Spółki na jej podstawowej działalności - deweloperskiej, osiągnęła ona długookresową możliwość realizowania powtarzalnego poziomu przekazań, tj. 800 - 1 000 mieszkań kwartalnie.

Na dzień 31 grudnia 2018 roku Grupa Murapol dysponowała aktywnym bankiem ziemi o wartości ponad 628,1 mln zł, pod budowę blisko 20,9 tys. lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej przekraczającej 901 tys. mkw. Nieruchomości o wartości ok. 396,5 mln PLN netto stanowią własność Grupy oraz posiadają decyzje o pozwoleniu na budowę ponad 12,2 tys. mieszkań o łącznym PUM przekraczającym 539,6 tys. mkw. Pozostała część aktywnego banku ziemi to tereny inwestycyjne, które dostarczane będą do produkcji we właściwym czasie (just-in-time), obecnie objęte warunkowymi umowami przedwstępnymi, na których powstaną projekty nieruchomościowe, będące obecnie w toku postepowań pozwoleniodawczych, a zakładające budowę blisko 8,7 tys. lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej ok. 361,9 tys. mkw. Wartość zakontraktowanych tak nieruchomości wynosi blisko 231,6 mln zł.

Analizując założone plany sprzedaży oraz cele dotyczące przekazań mieszkań, zarząd Murapol SA oczekuje osiągnięcia relacji skonsolidowanego długu netto do skonsolidowanych kapitałów własnych w Grupie na poziomie poniżej 0,6x na koniec 2019 roku.

Jaki był rok 2018 jakie są prognozy dla branży?
W mojej ocenie sytuacja na rynku mieszkaniowym jest stabilna. Potrzeby mieszkaniowe Polaków wciąż nie są zaspokojone, a wyrównanie liczby lokali przypadających na 1 tysiąc mieszkańców do średniej unijnej zajmie nam jeszcze kilkanaście lat. Wyzwania z jakimi rynek już się zmaga i będzie musiał mierzyć się w nadchodzących miesiącach to wzrost kosztów budowy, trudności związane z dostępem do wykwalifikowanych pracowników oraz zmniejszająca się podaż gruntów i ich rosnące ceny. Jednakże działalność większych firm, a zwłaszcza posiadających rozbudowane aktywne banki ziemi oraz budujących w oparciu o powtarzalny system zarządzania nie jest zagrożona.