Instytut Sobieskiego opublikował raport pt. „Korekta układu województw – ku równowadze rozwoju”, którego autorem jest dr Łukasz Zaborowski, ekspert IS ds. rozwoju regionalnego i polityki przestrzennej. Wynika z nich m.in., że Katowice mogłyby stracić status stolicy województwa śląskiego. Jak wyglądałby podział administracyjny Polski w alternatywnych wersjach?
Jak wyjaśnia na wstępie dr Zaborowski, obecny układ województw (obowiązujący od 1999 roku) nie jest wynikiem żadnej spójnej koncepcji, lecz przypadkową hybrydą.
Powstała ona w wyniku rozszerzenia modelu województw „dużych” o kilka „średnich”. Wskutek zakulisowych targów politycznych niektóre ośrodki zachowały regionalną samodzielność, a inne ją utraciły. W „dodatkowych” województwach rangę miast wojewódzkich utrzymały Kielce i Opole, Gorzów i Zielona Góra. Utraciły ją między innymi Częstochowa, Kalisz, Koszalin, Radom i Tarnów, choć mają nie mniejsze znaczenie w sieci osadniczej kraju. Takie nierówne traktowanie budzi poczucie krzywdy w kilku pominiętych ośrodkach – czytamy w wyjaśnieniu poprzedzającym raport.
Zdaniem autora raportu zniesienie tych niekonsekwencji jest wymogiem sprawiedliwości, a wzajemnie podobne ośrodki i regiony powinny mieć równy status w strukturze państwa.
Wśród założeń proponowanej korekty podziału terytorialnego wymienić należy przede wszystkim: powściągliwość i ewolucyjność zmian; dążenie do równowagi wielkościowej; łączenie regionów na zasadzie wspólnoty interesów, a nie podległości funkcjonalnej; przywrócenie jedności średnich regionów obecnie rozciętych granicami; rozszerzenie modelu dwubiegunowego i wewnętrzna policentryczność województw; zachowanie spójności historyczno-kulturowej i odpowiednia korekta nazewnictwa.
Koncepcja reformy przedstawiona jest w czterech wariantach, bez wskazania jednego optymalnego:
Wariant I „minimalny” to powściągliwa korekta obecnego stanu rzeczy. Nie powstają w nim nowe jednostki. Ma miejsce ograniczenie rozległości województw największych na rzecz mniejszych.
Wariant II „umiarkowany” przewiduje uzupełnienie układu o województwa „jednoznacznie brakujące” w świetle standardów obecnego podziału.
Wariant III „równoważący” to dalej idące ograniczenie województw ośrodków metropolitalnych na rzecz wieloośrodkowych województw „pozametropolitalnych”. To ten wariant przewiduje odłączenie się Rybnika od województwa śląskiego na rzecz nowego regionu o nazwie „województwo górnośląskie” z ośrodkami wojewódzkimi: Opole, Racibórz, Rybnik. Z kolei województwo śląskie podzieliłoby się na kolejne trzy województwa:
- śląsko-dąbrowskie (z ośrodkami w Bytomiu i Sosnowcu);
- piotrkowsko-częstochowskie (z ośrodkami w Częstochowie i Piotrkowie Trybunalskim);
- cieszyńsko-krakowskie (ośrodek w Bielsko-Białej).
Innowacyjny wariant IV „makroregionalny” stanowi powrót do koncepcji dużych województw, opartych o wielkoskalowe układy osadnicze, w szczególności ośrodki metropolitalne. Jednak – w celu utrzymania równowagi sił – w tym wariancie największe ośrodki zostają pozbawione funkcji administracyjnych szczebla wojewódzkiego.
Dr Łukasz Zaborowski podkreśla, że: „Szczególne więzi wytworzone w obrębie istniejących jednostek administracyjnych mają charakter urzędniczo-polityczny.
To setki stanowisk w urzędach szczebla wojewódzkiego. To złożony układ wzajemnych zależności – formalnej podległości służbowej lub nieformalnych zobowiązań. Układ taki silnie spaja każde województwo i oczywiście będzie przeciwdziałał „naruszeniu” jego granic bądź tylko rozproszeniu ośrodka władzy. Co więcej, każda centrala znajdzie popleczników w samorządach i instytucjach lokalnych, formalnie niezależnych, faktycznie uzależnionych finansowo i personalnie. Tworzy to pozór „powszechnego zadowolenia” z istniejącego układu, a zwolenników jego korekty ustawia w pozycji niebezpiecznych wywrotowców” – czytamy w raporcie.
Całe opracowanie możecie przeczytać TUTAJ.
Co Wy na to? Podobają się Wam warianty przedstawione przez dra Łukasza Zaborowskiego? Powinniśmy o tym głośniej dyskutować?
Materiał oryginalny: https://www.rybnik.com.pl/wiadomosci,rybnik-i-opole-razem-w-nowym-wojewodztwie-sa-propozycje-nowego-podzialu-polski,wia5-3266-57157.html
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu slaskibiznes.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Henkel zamyka fabrykę w Raciborzu. Pracę straci 159 osób
2927PGE z nową strategią do 2035 roku: inwestycje w bezpieczeństwo energetyczne, OZE i blok gazowy w Rybniku
910Jastrzębska Spółka Węglowa może nie mieć pieniędzy na wypłaty już we wrześniu. Konfederacja apeluje o pilne działania
907Nowe przepisy od 1 lipca 2025 dotkną i biznes, i zwykłego Kowalskiego. Co warto wiedzieć o nadchodzących zmianach?
757Elektryczna rewolucja w Jastrzębiu. Flotę MZK zasilą nowe autobusy elektryczne
753Jastrzębska Spółka Węglowa może nie mieć pieniędzy na wypłaty już we wrześniu. Konfederacja apeluje o pilne działania
+4 / -0Związki alarmują: JSW na skraju bankructwa. "Skandaliczne marnotrawstwo, sytuacja dramatyczna"
+3 / -0Katowicki EMAG przekształca się w Łukasiewicz–AI. Śląsk z silnym centrum badań nad sztuczną inteligencją
+3 / -0„Małym silnikiem napędzamy wielkie dobro” – rybnicka firma w Wielkiej Wyprawie Maluchów (zdęcia)
+1 / -0Śląskie stawia na sztuczną inteligencję. GZM chce być krajowym liderem technologii AI do 2030 roku
+1 / -0Związki alarmują: JSW na skraju bankructwa. "Skandaliczne marnotrawstwo, sytuacja dramatyczna"
0Wstrząs w kopalni Rydułtowy. Był odczuwalny na powierzchni
0„Małym silnikiem napędzamy wielkie dobro” – rybnicka firma w Wielkiej Wyprawie Maluchów (zdęcia)
0Jastrzębska Spółka Węglowa może nie mieć pieniędzy na wypłaty już we wrześniu. Konfederacja apeluje o pilne działania
0Katowicki EMAG przekształca się w Łukasiewicz–AI. Śląsk z silnym centrum badań nad sztuczną inteligencją
0
~Maciej Śb 2023-11-21
08:26:28
Szalenie "ciekawa" i "potrzebna inicjatywa, cytata "Takie nierówne traktowanie budzi poczucie krzywdy w kilku pominiętych ośrodkach" ;) co maja powiedzieć mieszkańcy Los Angeles ( powierzchnia Kalifornii ca 423 tyś km kw., że nie są stolicą stanu ? O zrozpaczonych i nieutulonych w żalu mieszkańcach san Francisco nie wspomnę ...