Katowice: Dolina 5 Stawów zmieni się nie do poznania

W Polsce jest już jedna Dolina 5 Stawów – wysoko w Tatrach. O ile tamto urokliwe miejsce jest dziełem natury, to katowicka dolina będzie już dziełem człowieka.

Gotowa koncepcja rewitalizacji Doliny 5 Stawów

Stawy w Szopienicach przez lata były zaniedbane. Teraz jest szansa, że się to zmieni. Na biurko prezydenta trafił dokument „Koncepcja architektoniczno-urbanistyczna zagospodarowania terenów w okolicy stawów Morawa, Borki i Hubertusy” autorstwa inżynierów z firmy AMAYA ARCHITEKCI Agnieszka Majewska.

- Otrzymany przez miasto materiał jest zwieńczeniem wielomiesięcznych prac grupy architektów, którzy opracowali go na podstawie wytycznych wskazanych przez mieszkańców Katowic w ramach przeprowadzonych wcześniej konsultacji społecznych – mówi Waldemar Bojarun, wiceprezydent Katowic, który z ramienia prezydenta nadzoruje rewitalizację Doliny 5 Stawów.

Wiceprezydent podkreśla, że we wspomnianych konsultacjach katowiczanie podkreślali, że największymi atutami tego obszaru są natura, czysta woda w stawach, cisza, zieleń, możliwość kąpieli oraz istnienie harcerskiej stanicy żeglarskiej.

157 hektarów wody i zieleni

Przypomnijmy, że okolice stawów Morawa, Borki oraz trzech Hubertusów znajdujących się na terenie katowickich dzielnic Szopienic i Burowca tworzą urokliwy, zajmujący 157 hektarów kompleks przyrodniczo-krajobrazowy „Szopienice-Borki”. Stawy powstały w XX wieku w miejscach, z których wydobywano piasek na potrzeby górnictwa. Łączna powierzchnia wspomnianych zbiorników wodnych wynosi 91 hektarów – co oznacza, że jest aż 10 razy większa niż powierzchnia zbiorników w Dolinie Trzech Stawów, które liczą łącznie 9 hektarów.

- Dolina 5 Stawów jest dziś zaniedbana. Ma jednak olbrzymi potencjał, by stać się miejscem na miarę cieszącej się wielką popularnością Doliny Trzech Stawów. Dlatego w zeszłym roku zobowiązałem się, że kompleksowo zrewitalizujemy to miejsce – mówi prezydent Marcin Krupa.

– Całkowicie zgadzam się z mieszkańcami, którzy uznali, że obszar pięciu stawów wymaga dużej interwencji, wysprzątania, uporządkowania, stworzenia dróg rowerowych, miejsc parkingowych. Zdecydowana większość katowiczan uznała, że stawy w przyszłości powinny mieć funkcję wypoczynkową, rekreacyjno-sportową i ekologiczną. I tak też się stanie – dodaje prezydent Marcin Krupa.

Jakie zmiany w Dolinie 5 Stawów?

W koncepcji architektoniczno-urbanistycznej w sposób szczegółowy przedstawione zostały informacje dotyczące tego, jak zmieni się Dolina 5 Stawów. Ma ona umożliwiać rodzinny, aktywny wypoczynek – z zachowaniem jej zielonego charakteru. Zgodnie z koncepcją przy stawie Borki powstaną dwie plaże rekreacyjne i molo prowadzące do wyspy w zachodniej części stawu. W strefie przybrzeżnej powstaną m.in. toalety, przebieralnie, natryski, boisko do siatkówki plażowej czy krąg grillowy. W strefie wypoczynku powstanie monitoring, nowe oświetlenie, zostaną zamontowane ławki, kosze na śmieci. Staw zostanie wyczyszczony z szuwarów.

Kliknij i zobacz koncepcję w pełnym wymiarze

Największe zmiany będą dotyczyć stawu Morawa wraz z nadbrzeżem. Morawa zostanie połączona z Borkami kanałem, który znacząco zwiększy możliwości w zakresie rekreacyjnego korzystania z kajaków i łódek. Na północnym brzegu Morawy powstanie plaża rekreacyjna, boisko do siatkówki plażowej, toalety, przebieralnie i natryski. Wzdłuż całego wschodniego brzegu, a więc równolegle do torów tramwajowych, powstanie drewniana promenada spacerowa, która połączy północną część stawu z południową. Na południowym brzegu – tj. przy stanicy harcerskiej, powstanie kolejna plaża z pełnym zapleczem. Przewidziano również w tym obszarze miejsce na punkt gastronomiczny. Na północno-zachodnim brzegu Morawy powstanie krąg grillowy oraz miejsce do przeprowadzania lekcji w terenie.

Z kolei trzy stawy Hubertus będą miały bardziej „dziki” charakter. Hubertusy zostaną oczyszczone z szuwarów i połączone wąskimi kanałami. Nad Hubertusem II pojawią się pomosty wędkarskie dla osób niepełnosprawnych. Na północnym brzegu Hubertusa III zostanie utworzona ścieżka edukacyjna wraz z miejscem do lekcji terenowych.

Udogodnienia dla rowerzystów i kajakarzy

Dolina 5 Stawów będzie przyjazna dla rowerzystów. Cały obszar zostanie połączony nowymi drogami rowerowymi, wraz z kilkunastoma wiatami rowerowymi i punktami wypoczynkowymi. Drogi rowerowe zostaną połączone z tymi już istniejącymi – wzdłuż ul. Sosnowieckiej w Katowicach oraz po stronie Sosnowca – z drogą rowerową okalającą Stawiki - co pozwoli włączyć się w Szlak Rowerowy Dawnego Pogranicza. Dodatkowo na całym obszarze powstaną również parkingi, m.in. przy zachodniej stronie stawu Borki oraz przy torach kolejowych pomiędzy Morawą a Hubertusami.

- Dużą zmianą oczekiwaną, szczególnie przez amatorów sportów wodnych, będzie kompleksowa przebudowa stanicy żeglarskiej na południowym brzegu Morawy. Tę inwestycję zrealizujemy szybciej niż rewitalizację całego obszaru stawów. Aktualnie zlecono opracowanie dokumentacji projektowej, która ma być gotowa w II kwartale przyszłego roku – podkreśla wiceprezydent Waldemar Bojarun.

Ważnym elementem rewitalizacji będzie dbałość o zieleń. Przebieg dróg rowerowych i deptaków zaprojektowano tak, by ominąć systemy korzeniowe drzew. Dodatkowo przewiduje się wykonanie szeregu nasadzeń drzew i krzewów na całym terenie objętym koncepcją. Pojawią się m.in. rośliny miododajne, które będą zapewniać pożywienie m.in. dla pszczół i motyli, które występują w tym rejonie. Z kolei nasadzenie takich gatunków, jak pigwowca okazałego, ligustra, berberysu, głogu pośredniego zapewni pożywienie dla ptaków i małych ssaków. W Dolinie 5 Stawów pojawią się także obszary o charakterze łąk – z budkami dla owadów.

Inwestycja w jakość życia katowiczan

Wartość kompleksowej rewitalizacji Doliny 5 Stawów szacowany jest na 50 mln zł.

– Zakres prac będzie olbrzymi. Jednak środki, które wydamy, traktujemy nie jako koszt, ale inwestycję w wysoką jakość życia katowiczan. Dzięki temu ten obszar stanie się miejscem, w którym tysiące mieszkańców będą spędzać swój czas – tak, jak ma to miejsce w innych, popularnych zielonych częściach Katowic – podkreśla prezydent Marcin Krupa i dodaje, że będzie to największy, kompleksowy zielony projekt realizowany w Katowicach w ostatnich latach.

Jak wygląda harmonogram dalszych działań? Kolejnym krokiem jest ogłoszenie w I kwartale przyszłego roku przetargu na projekt. Po powstaniu projektu będzie możliwy wybór wykonawcy prac w terenie, które zgodnie z harmonogramem powinny się rozpocząć w II kwartale 2021 roku. Ze względu na duży zasięg terytorialny inwestycji, prace będą realizowane w etapach, tak by mieszkańcy możliwie szybko mogli zacząć korzystać z kolejnych zrewitalizowanych przestrzeni.

Co sądzicie o koncepcji rewitalizacji Doliny 5 Stawów w Katowicach?