Afera o koncesję na węgiel w JSW. Związkowcy: gminy blokują wydobycie!

Informacje o trudnościach, jakie napotkały KWK "Borynia-Zofiówka" Ruch "Borynia" i KWK "Knurów-Szczygłowice" w uzyskaniu zgód samorządów gmin Gierałtowice, Jastrzębie-Zdrój i Pawłowice na wydobycie węgla, wywołały reakcję ze strony reprezentatywnych związków zawodowych zrzeszających pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA (JSW) - "Solidarności", Federacji Związku Zawodowego Górników JSW SA oraz Związku Zawodowego "Kadra" Pracowników JSW SA – czytamy w poście na facebookowym profilu Solidarności Górniczej.

W wystosowanych pismach liderzy organizacji domagają się od samorządowców "podjęcia merytorycznych rozmów", "zawarcia porozumienia" i "umożliwienia eksploatacji" obydwu kopalniom.

Związkowcy: węgiel koksowy jest "surowcem krytycznym" na kryzys

Związkowcy podkreślili, że JSW wydobywa głównie węgiel koksowy, używany w procesie produkcyjnym stali i uznawany przez Unię Europejską za "surowiec krytyczny" oraz to, że ze względu na swój profil produkcji spółka nie jest stroną umowy społecznej dotyczącej stopniowej likwidacji górnictwa węgla energetycznego.

Wezwali samorządowców z Gierałtowic, Jastrzębia-Zdroju i Pawłowic do poprawy relacji pomiędzy gminami a zarządem JSW.

Podjęcie merytorycznych rozmów (...) powinno doprowadzić do zawarcia porozumienia, wydania odpowiednich zgód przez samorząd i umożliwienia eksploatacji w pokładach bardzo dobrego węgla koksującego typu hard - czytamy we wspólnej części pism skierowanych do wójta Gierałtowic Leszka Żogały, prezydent Jastrzębia-Zdroju pani Anny Hetman i wójta Pawłowic Franciszka Dziendziela.

Dalej przytoczono korzyści, jakie daje gminom fakt, iż na ich terenie funkcjonują zakłady JSW.

• Jeśli chodzi o Gierałtowice, KWK "Knurów-Szczygłowice" daje zatrudnienie 223 mieszkańcom. Cała spółka zatrudnia 370 osób zamieszkałych w gminie. Wpłaty z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego oraz opłaty eksploatacyjnej za lata 2019-2021 i miesiące styczeń-październik roku 2022 do Urzędu Gminy Gierałtowice wyniosły 24 miliony 196 tysięcy 707,65 złotych. Ponadto JSW bierze udział w finansowaniu działalności kulturalno-oświatowej, sportowej i społecznej w gminie, miedzy innymi poprzez środki przekazywane przez Fundację JSW. W latach 2019-2022 Fundacja przekazała Gierałtowicom 27 darowizn o wartości 567 tys. 62 zł.
  
  
• W KWK "Borynia-Zofiówka" zatrudnienie znajduje 2322 mieszkańców Jastrzębia-Zdroju, a w całej JSW - 4143 jastrzębian. Wpłaty dokonane przez Spółkę do Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój w latach 2019-2021 i miesiącach styczeń-październik 2022 r. z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od środków transportowych, opłaty eksploatacyjnej, opłaty za gospodarowanie odpadami oraz opłaty za koncesje wyniosły 103 mln 837 tys. 966,99 zł. Do tego należy doliczyć 196 darowizn o wartości 7 mln 552 tys. 297,14 zł, jakie w latach 2019-2022 przekazała miastu Fundacja JSW.

Przedstawiono również wyliczenia dla Pawłowic.

• KWK "Borynia-Zofiówka" zatrudnia 214 osób zamieszkałych w gminie. Cała JSW jest miejscem pracy dla 1251 pawłowiczan. W latach 2019-2021 i miesiącach styczeń-październik 2022 r. JSW wpłaciła do Urzędu Gminy Pawłowice kwotę 69 mln 472 tys. 431,08 zł z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od środków transportowych oraz opłaty eksploatacyjnej. Od 2019 do 2022 r. Fundacja JSW przekazała Pawłowicom 99 darowizn na łączną kwotę 2 mln 447 tys. 912 zł.

Pracownicy Jastrzębskiej Spółki Węglowej (...) i ich rodziny oczekują szybkiego rozwiązania sprawy, która może mieć wpływ na ich przyszłą pracę i źródła utrzymania. Oczekujemy szybkiej i merytorycznej odpowiedzi, a dalszy rozwój sytuacji będziemy śledzić z dużą uwagą i zaangażowaniem - piszą przedstawiciele strony społecznej. 

Pod korespondencją widnieją podpisy przewodniczących: Sławomira Kozłowskiego (Zakładowa Organizacja Koordynacyjna NSZZ "Solidarność" JSW SA), Pawła Kołodzieja (Federacja Związku Zawodowego Górników JSW SA) i Marka Płocharskiego (Związek Zawodowy "Kadra" Pracowników JSW SA).

Pisma trafiły do wiadomości wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasina, minister klimatu i środowiska pani Anny Moskwy oraz zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA.

O komentarz w sprawie "blokady" poprosiliśmy zatem przedstawicieli zainteresowanych samorządów.

Prezydent Jastrzębia-Zdroju: Nie ograniczamy koncesji, a ją rozszerzamy

Małgorzata Krzeszkiewicz, rzeczniczka jastrzębskiego magistratu, w odpowiedzi udostępniła nam pełną treść pisma, w którym Anna Hetman, prezydent Jastrzębia-Zdroju, przedstawia "wszystkie fakty i argumenty, dotyczące sprawy rozszerzenia koncesji na wydobycie węgla".

Odpowiadając na Państwa pismo z 15.11.2022 r., dotyczące relacji pomiędzy Miastem Jastrzębie-Zdrój, a Jastrzębska Spółką Węglową S.A., uprzejmie informuję, że przedstawione w nim zarzuty nie są prawdziwe. Budując dobre relacje między dwiema stronami, należy przede wszystkim opierać je na prawdziwych przesłankach – czytamy.

Anna Hetman przypomina w tym miejscu, że prezydent miasta pełni funkcję publiczną, która opiera się wyłącznie na realizacji zadań zawartych w przepisach. Na ich podstawie wydaje decyzje, poprzez upoważnione do tego komórki i osoby merytoryczne.

W żadnym wypadku nie można mówić o dowolności w podejmowaniu decyzji – zaznacza.

A. Hetman: JSW nie napotkała trudności w jastrzębskim samorządzie!

I podkreśla, że "nie jest prawdą, że kopalnie należące do JSW napotkały w jastrzębskim samorządzie na trudności podczas ubiegania się o uzyskanie zgody na eksploatację węgla".

Przesłany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (1.07.2022r.) wniosek Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. o udzielenie koncesji na wydobywanie węgla kamiennego i metanu jako kopaliny towarzyszącej z części złoża ,,Żory-Warszowice" w Obszarze Górniczym ,,Borynia" został uzgodniony pozytywnie postanowieniem z dnia 14 lipca 2022r. nr OS-11.6522.001.2022 i przesłany do Ministerstwa Klimatu i Środowiska i JSW S.A. Uzgodnienie to jest wiążące i nigdy nie zostało zmienione – zaznacza prezydenta Jastrzębia.

W dalszej części pisma wymienia szczegółowo trzy wnioski o koncesje, które w ostatnim czasie zostały uzgodnione, a także plany ruchu zakładów górniczych, do których – obok wniosków koncesyjnych – wydano pozytywne opinie w okresie od maja do listopada br. Tych planów jest sześć.

Ponadto w roku 2022 postanowieniami zaopiniowano pozytywnie ponad 20 zmian wprowadzonych przez JSW S.A. do zatwierdzonych planów ruchu – dodaje Anna Hetman.

A. Hetman: jest poparcie dla węgla, mimo wątpliwości

Autorka pisma nie kryje, że podczas wydawania pozytywnych opinii w zakresie eksploatacji węgla pojawiło się też wiele wątpliwości.

Obecna polityka w zakresie dekarbonizacji ma jasno określone wytyczne, w zakresie możliwości transformacji regionów, zwłaszcza Śląska, i możliwości pozyskania środków na ten cel – wyjaśnia. - Mając na uwadze interes miasta i regionu, poprosiłam prezesa JSW o spotkanie i przedyskutowanie wspólnych kwestii w tym zakresie. Największe wątpliwości wzbudził fakt zablokowania środków zewnętrznych dla całego regionu, w przypadku jakichkolwiek nowych koncesji czy rozszerzania wydobycia. Podczas rozmowy z wiceprezesami JSW postanowiliśmy zwrócić się z oficjalnymi zapytaniami w sprawie wątpliwości do właściwych ministerstw.

Anna Hetman dodaje, że 20 lipca br. miasto zwróciło się do Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej Grzegorza Pudy i do Minister Klimatu i Środowiska Anny Moskwy z zapytaniem, czy udzielenie koncesji na wydobycie węgla kamiennego i metanu, jako kopaliny towarzyszącej, z części złoża Żory-Warszowice dla JSW S.A., wpłynie na możliwość wsparcia miasta w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji Gminom Górniczym. Podobnej treści zapytanie wysłane zostało ze strony JSW.

W odpowiedzi Minister Funduszy i Polityki Regionalnej poinformował, że przedstawiciele Komisji Europejskiej wielokrotnie wskazywali, że uruchamianie nowych kopalń lub rozszerzanie złóż, niezależnie od rodzaju węgla, wiązać się będzie z ryzykiem utraty środków FST, nie tylko dla danej miejscowosci, ale takze dla calego podregionu lub nawet województwa - dowiadujemy się.

Węgiel koksowy kluczowy, ale równie niekorzystny dla Brukseli

Strona polska jednoznacznie wskazywała, że węgiel koksowy stanowi surowiec strategiczny na poziomie UE. Komisja podkreśla jednak, że wydobycie i spalanie węgla koksowego jest dla klimatu równie niekorzystne, co spalanie węgla energetycznego i stoi w sprzeczności z celami FST.

Nikt nie neguje tego, ze JSW jest jednym z największych pracodawców w regionie. Faktem jest też, że miasto Jastrzębie-Zdrój powstało na skutek odkrycia pokładów węgla – przyznaje prezydent.

Podkreśla jednak, że głównym dochodem gminy nie są wpłaty i podatki z JSW, jak sugerują związki zawodowe.

Całą treść pisma zamieszczamy poniżej:

Wójt Gierałtowic: "merytoryczne rozmowy" z JSW? W swoim czasie

Na nasze pytania odpowiedział również Leszek Żogała, Wójt Gminy Gierałtowice. Potwierdził, że otrzymał pismo, w którym mowa o trudnościach KWK „Knurów – Szczygłowice” w uzyskaniu zgody od samorządu Gminy Gierałtowice na wydobycie węgla.

Na pytanie, czy "merytoryczne rozmowy", których domagają się związkowcy są w najbliższym czasie zaplanowane, otrzymaliśmy następującą odpowiedź:

Na chwilę obecną sprawa odmowy uzgodnienia wniosku JSW S.A. przez organ uzgadniający, którym jest Wójtt Gminy Gierałtowice, zgodnie z literą prawa rozpatrywana jest przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, w związku z wniesionym przez przedstawicieli kopalni zażaleniem na wydane postanowienie przez Wójta Gminy Gierałtowice.

Zapewnił, że urząd gminy otwarty jest na rozmowy z przedstawicielami kopalni.

Działalność na terenie gminy nie może opierać się wyłącznie na uzgodnieniach i rozmowach, ale musi być ona zgodna przede wszystkim z przepisami prawa - zaznacza jednak. - Rozmowy z przedstawicielami kopalni będzie można przeprowadzić po uzyskaniu postanowienia w niniejszej sprawie przez SKO.

Wójt Gierałtowic: górnictwo przynosi i korzyści, i straty

Jaki jest powód "trudności w uzyskaniu zgód na eksploatację" przez JSW w Gierałtowicach?

Powodem odmowy wyrażenia zgody jest wyłącznie niezgodność sposobu prowadzonej (planowanej) eksploatacji z prawem, w tym zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla Sołectwa Gierałtowice – dowiadujemy się od włodarza.

L. Żogała: węgiel koksowy nie taki kluczowy, nie rozwiąże kryzysu

Leszka Żogałę zapytaliśmy również o komentarz w sprawie "korzyści, jakie daje gminom fakt, iż na ich terenie funkcjonują zakłady JSW", na które powołują się przedstawiciele górników. Szczególnie w obliczu trwającego w Polsce kryzysu energetycznego.

Wszyscy przedsiębiorcy, prowadzący działalność gospodarczą, zobowiązani są do płacenia podatków i innych opłat, wynikających z przepisów prawa i są to dochody gminy. Trzeba zauważyć, że eksploatacja górnicza prowadzi do powstawania szkód górniczych i daleko idącej negatywnej ingerencji w sferę życia społecznego i gospodarczego gminy. Tym samym trudno powiedzieć, iż eksploatacja górnicza przynosi wyłącznie korzyści, ale również i straty - zauważa wójt.

Jego zdaniem, "w obliczu kryzysu energetycznego, wspomniane przez związki zawodowe wydobycie węgla koksującego, który nie jest w miksie energetycznym, nie ma wpływu na rozwiązanie tego kryzysu".

__

Takie same pytania zadaliśmy wójtowi Pawłowic, Franciszkowi Dziendzielowi. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi.