Część sklepów nie otworzy się już w niedzielę. Prezydent podpisał ustawę

Ustawę zaostrzającą zasady niedzielnego handlu przegłosował sejm 14 października 2021 r. Autorzy zmiany – grupa posłów PiS z Januszem Śniadkiem na czele – argumentowali potrzebę zmian „wyeliminowaniem nieprawidłowego stosowania zawartych w ustawie wyłączeń pozwalających na prowadzenie handlu i wykonywanie czynności związanych z handlem w niedzielę i święta.” Głównie chodziło o pocztowy wyjątek, na bazie którego działały w niedzielę już niemal wszystkie sieci spożywcze, a ostatnio do tego grona dołączył ogólnobudowlany Leroy Merlin.

Ustawa wprowadziła zmiany w ustawie z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni. Zmiany przewidują wyłączenie placówek pocztowych spod zakazu handlu od pocztowego charakteru przeważającej działalności placówki. Pod pojęciem „przeważająca działalność” rozumie się rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o którym mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 955 i 1641), jeżeli działalność ta jest wykonywana w danej placówce handlowej i stanowi co najmniej 40% miesięcznego przychodu ze sprzedaży detalicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1293).

Spod niedzielnego zakazu ustawodawca usunął handel „w centrach pierwszej sprzedaży ryb oraz zawężenie możliwości handlu rybami do sprzedaży ryb w gospodarstwach rybackich, ze statku rybackiego i w placówkach handlowych, zajmujących się tylko i wyłącznie odbiorem produktów rybnych”.

Autorzy zmian wyłączyli też spod zakazu „handel w placówkach handlowych prowadzących handel materiałami eksploatacyjnymi do maszyn rolniczych, materiałami używanymi w trakcie bieżącej pracy maszyn rolniczych lub narzędziami do wymiany części zamiennych w maszynach rolniczych (w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku kalendarzowego)” oraz o „handel w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup produktów pochodzenia rolniczego, w szczególności zboża, rzepaku, rzepiku, buraków cukrowych, roślin białkowych, innych upraw polowych, owoców, warzyw, mleka surowego lub runa leśnego.”

Działać w niedzielę dalej będą mogły sklepy prowadzone przez osoby fizycznie o ile obsługę klientów będzie zapewniał osobiście właściciel, lub małżonek, dzieci własne, dzieci małżonka, dzieci przysposobione, rodzice, macocha, ojczym, rodzeństwo, wnuki i dziadkowie. Ale osoby te nie mogą być pracownikami lub zatrudnionymi w placówce handlowej u przedsiębiorcy, który korzysta z ich nieodpłatnej pomocy.

Placówki, które będą korzystać z wyłączeń z zakazu handlu, będą zobowiązane do „prowadzenia ewidencji miesięcznego przychodu ze sprzedaży (minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia ewidencji, wzór tej ewidencji oraz szczegółową treść wpisów w tej ewidencji, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia prawidłowego prowadzenia ewidencji oraz przejrzystości, kompletności i dostępności zawartych w niej danych).” Sklepy będą też musiały liczyć się z kontrolą ewidencji przeprowadzoną przez inspektora pracy. W razie stwierdzenia nieprawidłowości kontroler będzie mógł ukarać sklep pieniężnie, uporczywe łamanie zakazu może skutkować ograniczeniem wolności.

Ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Gdyby więc została ogłoszona w październiku, wejdzie w życie 1 lutego. Załóżmy, ukaże się w Dzienniku Ustaw 21 października, zatem trzy miesiące miną 21 stycznia. A pierwszy dzień miesiąca po upływie trzech miesięcy to 1 luty.

Zmiany nie podobają się handlowcom. POHiD, PRCH, KRGiC oraz Konfederacja Lewiatan podnoszą, że prawa pracownicze w handlu najlepiej będą chronione poprzez szczególną regulację ustawową, gwarantującą, zarówno pracownikom zatrudnionym na umowy o pracę, jak i na umowy cywilnoprawne, przynajmniej dwie wolne niedziele w miesiącu przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich niedziel handlowych. Zakaz wprowadza nierówności między pracownikami – ci ze sklepów objętych zakazem mają dzień wolny, a ci z placówek wyłączonych – muszą w niedzielę pracować wg grafiku.