TK wydał wyrok w sprawie zakazu handlu w niedziele

Ponad trzy lata trzeba było czekać na decyzję Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą legalności niedzielnego zakazu handlu. Wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją złożył w maju 2018 roku prezydent Konfederacji Lewiatan. Organizacja przedsiębiorców uważała, że ustawa z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni „tworzy grupę podmiotów nieobjętych zakazem i różnicuje pracowników, co do swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni”. Zdaniem Konfederacji Lewiatan narusza to szereg konstytucyjnych zasad, min. ochrony pracy, wolności wykonywania pracy, równości oraz proporcjonalności.

- Ustawa zawiera ponadto przepisy wywołujące niedające się usunąć wątpliwości interpretacyjne i w związku z tym narusza, zdaniem wnioskodawcy, zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa – mówił w 2018 roku Krzysztof Kajda, radca prawny, dyrektor departamentu prawnego Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan zwracała także uwagę na rażąco krótkie, liczące 23 dni, vacatio legis i w związku z tym zarzuciła ustawie naruszenie konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawnego oraz poprawnej legislacji. Ponadto radcy prawni Lewiatana dowodzili, że ustawa jest skomplikowana, budzi liczne wątpliwości interpretacyjne w praktyce uniemożliwiające skuteczne ich stosowanie i egzekwowanie.

Lewiatan wniósł o zbadanie zgodności z Konstytucją RP czterech artykułów ustawy:

1. art. 5 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 24 Konstytucji RP, art. 65 ust. 1 Konstytucji RP oraz z art. 32 Konstytucji RP i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, w zakresie w jakim różnicuje pracowników co do swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni; To kluczowy artykuł mówiący, że „w niedziele i święta w placówkach handlowych handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem – są zakazane".

2. art. 6 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 24 Konstytucji RP, art. 65 ust. 1 Konstytucji RP oraz z art. 32 Konstytucji RP i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, w zakresie w jakim tworzy grupę podmiotów nieobjętych zakazem wynikającym z art. 5 powyższej ustawy i różnicuje pracowników co do swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni;

3. art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 2 Konstytucji RP, w zakresie w jakim przepis powoduje nie dające się usunąć wątpliwości interpretacyjne;

4. art. 18 ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z art. 2 Konstytucji RP, w zakresie w jakim przepis ten przewiduje rażąco krótkie vacatio legis dla tego typu zmian legislacyjnych.

Trybunał Konstytucyjny w składzie: Jarosław Wyrembak – przewodniczący, Zbigniew Jędrzejewski, Justyn Piskorski – sprawozdawca, Julia Przyłębska i Andrzej Zielonacki orzekł, że

„Art. 3 pkt 7 i art. 18 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2021 r. poz. 936) są zgodne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.”

Jednak kluczowe dla sprawy dwa pierwsze punkty wniosku dotyczące zbadania, czy przepisy ustawy naruszają ustawę zasadniczą pod kątem swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni, pozostały przez TK umorzone, z powodu „niemożności wydania wyroku”. Trybunał nie rozstrzygnął więc, czy ograniczenie handlu niedzielnego jest zgodne z prawem.

„Trybunał Konstytucyjny nie orzekł, że ograniczenie handlu w niedziele jest lub nie jest zgodne z Konstytucją! Ewentualne zmiany tej ustawy w przyszłości pozostają możliwe” skomentowała Konfederacja Lewiatan na Twitterze.

📢❗#TrybunałKonstytucyjny nie orzekł, że ograniczenie handlu w niedziele jest lub nie jest zgodne z Konstytucją
❗Ewentualne zmiany tej ustawy w przyszłości pozostają możliwe
📢 TK odniósł się do 2 zarzutów: ustawa wywołuje wątpliwości interpretacyjne i przewiduje za krótkie vl pic.twitter.com/gdaAFsTfzJ

— Lewiatan Tweets (@LewiatanTweets) July 27, 2021

Warto odnotować, że TK nie był jednomyślny. Sędziowie J. Wyrembak i Z. Jędrzejewski zgłosili votum separatum.

Przypomnijmy, że PiS pracuje nad zaostrzeniem zasad niedzielnego handlu. Solą w oku pozostaje wyjątek dopuszczający sprzedaż jako placówka pocztowa. Z tego wyjątku od lat korzysta Żabka, od niedawna Polomarket, przymierza się Kaufland, a usługę testuje Biedronka. Główny inicjator zakazu, poseł Janusz Śniadek chwalił się nawet w czerwcu, że nowelizacja przepisów jest gotowa.